Verdienvermogen te grabbel
In leven blijven, centen voor nu, centen voor later. Dat is de volgorde waarin de maatschappelijke aandacht zich in iedere crisis verplaatst. Zo ook bij corona.
Tijdens lockdown maakten werkenden minder uren en kregen ze minder gedaan
Sinds het begin van de coronacrisis werken veel Nederlanders (vaker) thuis om de verspreiding van het coronavirus tegen te gaan. Wat betekent deze verandering in de manier van werken voor de kwantiteit en kwaliteit van het werk?
Schoolsluiting schaadt economie op termijn fors
In december 2020 werden de scholen voor de tweede keer gesloten in de strijd tegen het coronavirus. Een overzicht van de internationale literatuur leert dat dit vooral op de lange termijn negatieve effecten kan hebben op de economie en de kansengelijkheid.
Corona- en klimaatcrisis vragen om regierol IMF
De wereld wordt momenteel geteisterd door de coronacrisis en klimaatcrisis. Beide met een wereldwijd karakter, maar toch speelt internationale coördinatie tot dusver in de crisisbestrijding slechts een beperkte rol. Hoe kan dat beter?
Vooral emotioneel zwaar werk verklaart toename burn-outs
Burn-outklachten onder werknemers laten, na de kredietcrisis, in Nederland een gestage en forse stijging zien – van 14,4 procent in 2014 tot 17,3 procent in 2018. Hoe is die stijging te verklaren?
Financiële veerkracht zzp’ers in praktijk groter dan vooraf verwacht
Al jaren zijn er zorgen over de beperkte financiële buffers die zelfstandigen zonder personeel lijken te hebben voor als hun ondernemersinkomen zou wegvallen. Maar is hun financiële veerkracht in de praktijk wel zo beperkt als de buffers suggereren? Een analyse van de periode 2011–2016.
Regulering toegang betaalinfrastructuur vergt nadere analyse
De Europese betaaldienstenrichtlijn (PSD2) reguleert de toegang tot de betaalinfrastructuur van derde partijen, waardoor er nieuwe innovatieve betaaldiensten kunnen worden aangeboden. Onder PSD2 is deze toegang voor derde partijen gratis. Maar is die ‘nul-prijs’ wel optimaal?
Nieuwe aanpak maakt sociale winst en waarde zichtbaar
De coronacrisis heeft de schaduwzijden blootgelegd van de verzakelijking van de publieke dienstverlening in de laatste decennia. Hoe kunnen overheidsorganisaties de hervonden kracht verankeren en hun publieke waarde ook na de crisis blijven aantonen?
Huizenprijzen blijven stijgen ondanks coronacrisis
Ondanks een historische daling van het nationaal inkomen, blijven de huizenprijzen doorstijgen. Hoe kan dat?
Eindejaarsgroet van de redactie
Het afgelopen jaar liep behoorlijk anders dan we als redactie hadden verwacht. Waar we in 2019 nog dachten dat het wel leuk zou zijn om eens een themanummer te maken over thuiswerken, volgde er dit jaar een beleidsexperiment zonder weerga. De kantoren sloten grotendeels en onze online-leescijfers gingen door het dak.
Forse daling medicijnprijs leidt niet direct tot kostenbesparingen in de zorg
Potentieel kunnen er in de zorg veel kosten worden bespaard door dure geneesmiddelen na het verlopen van hun patent in te ruilen voor een goedkoper alternatief. Maar dalen de kosten inderdaad bij een lagere medicijnprijs? Een analyse gemaakt in een Nederlands ziekenhuis.
Vooral jongere werknemers zijn productiever door nieuwe technologie
Nieuwe technologieën kunnen werknemers helpen om productiever te worden en beter werk te leveren. Maar geldt dat voor iedereen? Een enquête laat zien dat leeftijd een grote rol speelt bij het omgaan met technologische veranderingen.
Minimumloners werken vaak in winstgevende bedrijfstak
Is er ruimte voor een fors hoger minimumloon, zoals de vakbond FNV bepleit? Wellicht. Bedrijfstakken met relatief veel minimumloners zijn bovengemiddeld winstgevend, en ze staan weinig bloot aan buitenlandse concurrentie.
Schoolprestaties Limburgse basisschoolleerlingen door eerste lockdown flink geraakt
In het voorjaar van 2020 waren basisscholen vanwege de corona-crisis twee maanden gesloten. Leerlingen moesten thuis hun schoolwerk doen en kregen online les. Een belangrijke vraag is in hoeverre dat invloed had op hun leerprestaties. Op basis van gegevens van Limburgse basisscholen ontstaat er een eerste beeld.
Economen en de duurzame ontwikkelingsdoelen
Hoe relevant is het onderzoek dat aan de Nederlandse economiefaculteiten plaatsvindt? Tekstanalyse kan inzichtelijk maken aan welke maatschappelijke uitdagingen het onderzoek kan worden gerelateerd.
Verlangen om ondernemer te worden groter bij studenten met meer financiële armslag
Studenten uit het leenstelsel die de arbeidsmarkt betreden, hebben fors hogere schulden en dus minder financiële armslag. In hoeverre beïnvloedt dit de mate waarin zij tot risico’s bereid zijn, bijvoorbeeld door het starten van een onderneming?
ESB 4792: Leenstelsel
De invoering van het sociaal leenstelsel ging vijf jaar geleden niet zonder slag of stoot. Ook nu nog is er veel maatschappelijke discussie over of het sociaal leenstelsel een goed of een slecht idee is. In dit ESB-themanummer maken we de balans op.
Economen met meer wetenschappelijk succes dragen vaker bij aan ESB
Economen worden vaak afgerekend op hun publicaties in wetenschappelijke tijdschriften. Maar ze worden ook geacht om bij te dragen aan het maatschappelijke debat. Dragen wetenschappelijk succesvolle economen ook vaker bij aan het maatschappelijke debat, via ESB?
Economentop 40 2020
Wie is dit jaar de best publicerende econoom in Nederland? En welke publicatietrends zijn er? Dat en meer in deze Economentop 40 2020.
Ouders springen meer bij door het afschaffen van de basisbeurs voor studenten
Met de introductie van het sociaal leenstelsel in 2015 werd de basisbeurs in het onderwijs afgeschaft. Hoe hebben studenten die inkomstendaling gecompenseerd? In dit artikel analyseren we het effect van het afschaffen van de basisbeurs op ouderbijdragen, arbeidsinkomen, studieleningen en uitgaven.
Meer online boodschappen als lokale ziekenhuisopnamen stijgen
In deze tijden van corona doen mensen vaker online boodschappen. Die toegenomen vraag hangt in Nederland vooral samen met het lokale aantal ziekenhuisopnamen, zo blijkt uit een analyse van data van de online-supermarkt Picnic. Het hamstergedrag aan het begin van de lockdown hing daarentegen vooral samen met de perceptie van de landelijke virussituatie.
Verzwaring lockdown raakt kwetsbare werkenden hard
Niet iedere werkende wordt even hard geraakt door de coronamaatregelen. Wie wordt geraakt en hoe verschilt dat met de zwaarte van de coronamaatregelen?
Inkomen moeders halveert bijna na komst kinderen
Mannen verdienen in Nederland gemiddeld meer dan vrouwen en vaak wordt dat toegewezen aan de geboorte van kinderen. Welke invloed heeft het krijgen van kinderen op het inkomen?
Afschaffen van het studieleenstelsel lost niets op
De politiek kan behoorlijk wispelturig zijn, zo bewijst de hervorming van de studiefinanciering. Vijf jaar na de invoering van het leenstelsel is er weer een Kamermeerderheid voor afschaffing. Maar wat de motivatie is voor de politieke ommezwaai, en of het economisch verstandig is, blijft wat onduidelijk. Reden te meer voor een ESB over dit thema.
Het sociaal leenstelsel werkt prima: niet afschaffen!
De CPB-studie heeft een duidelijke conclusie: de introductie van het leenstelsel heeft geen invloed gehad op de deelname aan hoger onderwijs.
Managementkwaliteit belangrijk voor productiviteit Nederlandse industrie
Eerder onderzoek suggereert dat de kwaliteit van het management de verschillen in winst en omzet tussen gelijksoortige Nederlandse bedrijven deels kan verklaren. Nader onderzoek aan aan de hand van gedetailleerde productiviteitsmaatstaven bevestigt deze vindingen.
Groeiend deel van werknemers valt niet onder cao
De daling van de cao-dekkingsgraad betekent dat de beloning van een groeiend deel van het arbeidsvolume niet collectief wordt geregeld. En dan is de sterke toename van het aantal zelfstandigen op de arbeidsmarkt, die ook zonder cao werken, nog niet meegenomen.
Verbied zelfbevoordeling door machtige platformbedrijven bij voorbaat
Op internet zijn er verschillende machtige bedrijven bezig met anticompetitief gedrag door hun eigen diensten binnen hun ecosystemen actief te bevoordelen, waarbij de schade achteraf vaak moeilijk te repareren is. In aanvulling op het bestaande mededingingstoezicht is er extra regelgeving nodig die al bij voorbaat bepaalde discriminerende gedragingen op internet verbiedt.
Wegen naar goede gezondheid liggen ook buiten de zorg
De coronapandemie legt een vergrootglas op de verwevenheid tussen de volksgezondheid en de economie. De trends in volksgezondheid in de komende decennia laten zien dat een integrale benadering van gezondheid en economie ook buiten deze crisis nodig is.
Inzichten voor bruikbare economie
Het Economisch Bureau van de ACM biedt economische ondersteuning in zaken op het gebied van mededinging, regulering en consumentenbescherming en speelt een checks-and-balances-rol bij de besluitvorming. Hiervoor is vooral ‘bruikbare economie’ nodig: breed geaccepteerde, onomstreden en bij voorkeur empirisch onderbouwde economische mainstream-inzichten. Vanuit dit perspectief worden de verschillende Preadviezen in deze bundel besproken.