Jrg. 3, editie 152

Stomvaart – Maatschappij

NEDERLAND

AMSTERDAM.

Stoom vaart- Maatschappij

N.V. Fuiness’ Scheepvaart-
en Agentuur Maatschappij

ROTTERDAM—AMSTERDAM

Tolegram.Adrsa:
,,FURNESS”
Telefoon Nos. ROTTERDAM
7744147

,,

,, AMSTERDAM
N 6866, N 1267

liUI1.liIJAfflUllhi IiLiU Ï Iii
Reeders, Cargadoors, Expediteurs, Kolen-

ROTTERDAM.

handelaren, Stuwadoors, Assuradeurs etc.

MAIL- EN CARGADÏENST

HOLLAND—JAVA vice versa
via
SUEZ KANAAL.

Speciale afdeeling voor het bevrachten
van scheepsladingen per stoomende en
zeilende ruimte.

AAN- EN VERKOOP VAN SCHEPEN

22 NOVEMBER 1918

Economischowstatistsche
Berichten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEiD. FINANCIËN EN VERKEER

3E JAARCANG

WOENSDAG 27 NOVEMBER 1918

No. 152
1

ROTTERDAMSCHE

BANK VEREENIGING

Rotterdam ‘8-Gravenhage

Boompjes

Mauritskade

Delfshayen

Bezuidenhout Feijenoord

Kneuterdijk
Glashaven

Naaldwijk
Schiedam

Rijswijk
Vlaardingen

Scheveningen

Amsterdam

Rokin

Zaandam

KAPITAAL
EN
RESERVEN

166.000.000,-

VRACHTBOOTENDIENST

GEREGELDE LIJNEN VAN EN NAAR:
van
Java
naar
San Francisco
vice versa, in
BALTIMORE (Hou. Amer. Lijn) elke 10114 dagen

NAT 1 0 NA L E
vereeniging met de Java-China-Japan Lijn.
‘CARDIFF (en Birmingham District) wekelijks
‘MIDDLESBROUGH
…..
eiken Zaterdag
‘STOCKTON ON TEES. .
. . eiken Zaterdag
BANKVEREENIGING
‘SUNDERLAND
…….
eiken Zaterdag
JAVA—NEW YORK LIJN.

‘ALEXANDRIE
…….
elke 2/3 weken

Hoofddirectie en Centrale
CANADA (via Londen) . . .

elke 10 dagen
Ge regel de vrachtbootendien st van
New York
AUSTRALIE (via Londen) . . elke 14
dagen

Administratie te Utrecht naar
Nederlandsch-Jndjë
Vice versa, in
‘ZUID-AMERIKA (via Antwerpen) eike213weken
Alkmaar, Almelo, Alphen a. d. R., Amers-
‘MAROKKO (via Antwerpen).

elke 14 dagen
samenwerking met andere Maatschappijen.
CUBA (via Liverpooi). . . .

elke
10
dagen
foort, Apeldoorn, Arnhem, Assen, Barne-

Doorvrachten naar en van alle deelen der wereld. veld, Bodegraven, Borculo, Boskoop, Den

JAVA—BENGALEN LIJN.

Levering van Engelache Stoomkolen en Gaskolen. Burg (Texel), Coevorden, Culemborg, Delft,

* Diensten tijdens den oorlog gestaakt.

Deventer, Doetinchem, Dokkum, Dordrecht,
Geregelde dienst van
Nederland.çc/,-Jndjë

Drachten, Ede, Emmen, Franeker, Gelder-
naar
Rangoon
en Calcutta
Vice versa.

malsen, Goes, Gorinchem, Gouda, Groenlo,
Groningen, Haarlem, Harlingen, Heeren-
veen, Den Helder, Hengelo (0.), Hooge-
veen, Hoogezand, Hulst, Katwijk, Leeuwar-
De N1V1 Hypothecaire Credietbailk

den, Leiden, Lochem, Meppel, Middelburg,

Anna Paulownastraat 113

Nijmegen, Oostburg, Purmerend, Schagen,
Schoonhoven, Sliedrecht, Sneek, Stads-
‘s-GRAVENHAGE

kanaal, Terneuzen, Tholen, Tiel, Uithoorn,
verstrekt credieten onder hypothecair ver.
Utrecht, Veendam, Veenendaal, Vlissingen,
band. Geeft uit 5
0/
voor hoofdaom en
Wildervank, Woeçden, Ijmuiden, Zeist,
rente

—,
f
500,—
en
fl00,—.

Nationale

verzekerde schuldbrieven in coupurea
Zierikzee, Zutfen, Zwijndrecht.
van
f1000,
De Directie,

KAPITAAL
EN
RESÉRVEN

Mr.
J. J. BERGSMA.
C. PLOKHOOY.
Levensverzekering-Bank
/ 7.2
00.000,

1.

1 De aandacht wordt gevestigd op de afgifte
t
van
Binnenlandsche Credietbrieven,
1
waardoor in ruim 80 plaatsen in Nederland
OPGERICHT 1 863

gelden franco kunnen worden opgenomen.
F. & W. VAN DAM

Makelaars in Assurantiën

Wijnhaven 63 – Rotterdam

belasten zich met het

plaatsen van

Assurantiën,

onverschillig van’ wel-

ken aard, geene uit-

gezonderd.

ZUID-NEDERL&NDSCHE
HANDELSBANK

Kapitaal
f 3.000.000,-

EINDHOVEN
–
TILBURG – ‘s-HERTOGENBOSCH

BREDA – MAASTRICHT – SITTARD – VENLO

HANDELSCREDIETEN

Incasseering van Wissels
–
In- en

Verkoop van Buitenlandsch Papier

Effecten
–
Coupons

DEPOSITO’S

TE

ROTTERDAM

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

NEDERLANDSCH INDISCHE HANDELSBANK

AMSTERDAM

BATA VIA

‘a-GRAVENHAGE

AMPENAN, BANDOENG, CHERIBON, HONGKONG, INDRAMAJOE,

MEDAN, MENADÖ, PEKALONGAN, PROBOLINGGO, SEMARANG,

SINGAPORE, SOERABAYA, TEGAL, TJILATJAP, WELTEVREDEN.

Kapitaal /35.000.000,—

Reserven /17.400.000,-

N.V. W.
VaN
Dpiol’s,

Stoomboot on Tpanspoptondepnomingon

ROTTERDAM

Reeders, Cargadoors, Expediteurs, Zeebeyraohtiugsageuten

Telegramadres: FIAT.

Telefoonnummers: 1958, 1977, 1997.

GEBROEDERS SCHEUER

Assuradeurs en Auurantiebez.rgers

Expediteurs en Cargadoors

AMSTERDAM EN
ROTTERDAM

Verzekering van Koopmansgoeder
1
en tegen

transport, molest, brand en diefstal tegen

concurreerende premiën.

FRANSCH-HOLLANDSCHE

OLIEFkBRIEKEN

,,CALVE -DELFT”

TE DELFT

ARTIKELEN

Delftsche Slaolie

Arachide-olie

Sesam-olie

Soya.olie
Bakkers-olie

Plantenvet Delfia

Cocos-olie N. 0. F.
Grondnotenkoeken en -meel

Sesamkoeken en -meel

Cocosmeel

NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP

Wilton’s MachinefabriekenScheepswerf

ROTTERDAM

Scheepsbouw en Machinefabriek
Speciale inrichting voor reparatiën van eiken omvang

Drie droogdokken met lichtvermogen tot
14000
ton

Darshei1ing

Drijvende kranen met lichtvermogen tot
120
ton

Telefoon: 7303 en 7304

Telegramadres: ,,WILTON” Rotterdam

WERKSPOOR’AMSTERDAM

Land- en Scheeps-Machines – Dieselmotoren

Installatiën voor Suikerfabrieken – Polderbemalingen

Rollend Spoorwegmatèriëel – IJzerconstructiên

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

Eerste Nederlandsche Hypotheekbriefbank

‘s-GRAVENHAGE – LANGE VIJVERBERG 9

Geeft, van
heden
af, zoolang de voorraad strekt, tegen beurskoers uit:

5
pCt.
Algemeene Hypotheekbrieven.

NEDERLINDSCHE BINK VOOR ZU114FRIKI

LONDON

AMSTERDAM
PRETORIA

389 KEIZERSGRACHT TELEF. NOORD 85

……..
…….
……
…..
….
…

CORRESPONDENTEN EN AGENTEN IN ALLE BANKPLAATSEN

IN ZUID-, OOST- EN WEST-AFRIKA

OVERMAKEN VAN GELD PER KABEL EN PER BRIEF

FINANCIEERING VAN EXPORT EN ALLE ANDERE BANKZAKEN

DE FRIESCHE BANK

–

(Gebrs. Mispelbiom Beijer 1858

–

De Friesche Handelsbank 1873).

Gestort Kapitaal
f
2.200.000,—

Reserve
f
220.000,-

LEEUWARDEN,

BOLSWARD, DOKKtJM, DRACHTEN (R. K. ZIJLSTRA), FRANEKER (W. HEIJ’r), GORREDIJK, HARLINGEN,
HEERENVEEN, JOURE, LEMMER, SNEEK, STEENWIJK EN WOLVEGA.

Koopt steeds incourante Friesche Gemeente- en Waterschaps-Obligatiën, enz.

HEEMAF

Telefoon Nos. 54, 82 en 119
ELECTRISCHE

APPARATEN EN

INSTRUMENTEN

HENGELO

Telegram-Adres: HEEMAF-HENGELO

ELECTRO-

MOTOREN EN
GENERATOREN

COMPLETE ELECTRISCHE INSTALLATIES

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

Rotterdamsche Scheeshypotheekbank

Commissarissen: Mr.
J.
B. VAN BERCKEL, Directeur der ‘s-Gravenhaagsche Crediet-Vereeniging en Deposito-Kas; D. G. VAN BEUNINGEN, Directeur der Steenkolen-Handeisvereeniging; ‘Mr.
J.
COERT,
Advocaat; Z. W. C. DEKKERS, Lid der firha Erhardt & Dekkers; Mr. TH. A. FRUIN, Advocaat;
J.
VAN
DER GIESSEN, Directeur der N.V. C. van der Giessen & Zonen’s Scheepswerven; A. GLEICHMAN, Lid
der firma M. van Marie;
J.
B. A. JONCKHEER, Directeur der Stoomvaart-Maatschappij ,,Nederiand”;

Mr.
K. P. VAN DER MANDELE, Directeur der Rotterdamsche Baukvereeniging;
‘J.
MEES Mzn., Lid der firma Bonn & Mees;
PHS. VAN OMMEREN Jr., Lid der firma Phs. van Ommeren;
J.
RYPPERDA WIERDSMA, Directeur der Holland-

Amerika-Lijn, te Rotterdam.
‘Raad van Toezicht.

Directeur: Mr. W. C. MEES.

Uitgifte van
5
‘
/2
pCt. .PANDBRIEVEN

NEDERLANDSCHE HANDEL- MAATSCHAPPIJ

GESTORT KAPITAAL
f
70.000.000,—

STATUTAIRE RESERVE f12.760.286,-

Hoofdkantoor: AMSTERDAM Agentschappen te ROTTERDAM en ‘s.GRAVENHAGE.

Vestigingen in NEDERLANDSCH-INDIË:

BATAVIA, SOERABAIA, SAMARANG, MEDAN
en
andere voorname plaatsen.

Vestigingen in de STRAITS.SETTLEMENTS, BRITSCH-INDI en CHINA:

SINGAPORE, PENANG, RANGOON, HONGKONG
en
SHANGHAI.

In- en Verkoop van Wissels en Telegrafische Transferten,

Incasseeringen en Financieeringen, Schriftelijke of Telegrafische Credieten,

Reiscredietbrieven, Deposito’s, Rekeningen-Courant,

Administratie van Effecten en alle andere Bankzaken

—& . ~w

anA-

CtL)er,’4eim
&
omper(z
1834
en
6’redie(vereenfqing
1853.

ALLE BAN KZAKEN.

Kapitaal en Reserves
f
11.500.000,—.

Twintig Kantoren.

HAARLEMSCHE BANKVEREENIGING

1TA
ARLEM, AALSMEER, BEVERWIJK, BLOEMENDAAL, EDAM, HILLEGOM,

HOOFDDORP, LEIDEN, LISSE, PTJRMEREND, IJMUIDEN, ZANDVOORT.

Gestort Kapitaal /
4.050.000,—

Reserve /850.000,-

R. MEES & ZOONEN

ANNO 1720

BANKIERS

ASSURANTIE-MAKELAARS

ROTTERDAM
–
DELFT
–
SCHIEDAM
–
VLAARDINGEN

ROTTERDAM
–
AMSTERDAM

Behandeling
van alle Bankzaken

I

Bezorging van
alle Assurantiën

27 NOVEMBER
1918

AUTEURSRECHT VOORBEHOUDEN
Economi’s
–
chp,Statistische

Beyl”C
‘hten

ALGEMEEN WEEKBLAD VOOR HANDEL, NIJVERHEID, FINANCIËN EN VERKEER

UITGAVE VAN HET INSTITUUT VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

3E JAARGANG

WOENSDAG 27 NOVEMBER 1918

No. 152

INHOUD

ZIz.

Da
VEILIGE VAART IN DE NOORDZEE EN NARE TOEGANGEN
IN VERBAND MET HET MIJNENGEVAAR
door kapt-luit. ter
zee
R. II.
van Meerlant ……………………..
1049
De Amsterdamsche Fondsenbeurs en het Rescontrestelsel
1051
Ontginning en Credietwezen
……………………1053
Index-cijfers ………………………………..
1054
AANTEEKENINGEN:
Engelsche Bankfusies
……………………….
1055
De Duitsche ,,Seedicnst” ……………………
1055
De handel der Verecoigde Staten
………………

056
REGEERINGSMAATREGELEN OP HANDELSGEBIED …………1056
STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN …………….
1057-1064
Geidkoersen.

Effectenbeurzen.
Wisselkoersen.

Goederenhandel.
Bankstaten.

Verkeerswezen.

iNSTITUUT

VOOR ECONOMISCHE GESCHRIFTEN

Algemeen Secretaris: Mr. G. W. J. Bruins.

WEEKBLAD ECONOIII$CH-$TATI$TISCHE BERICHTEN
Secrotaris-Redacteur: G. E. Iluf[nagel.

Secretariaat: Pieter de Hooghweg 122, Rotterdam.

Aan geteekende stukken.: Bijkantoor Ruige Plaatweg 37.
Telef. Nv. 3000. Telegr.adres: Economisch Instituut.
Postcheque en girorekening Rotterdam No. 808.

Abonne?nentsprijs voor het weekblad franco p. p.
in Nederland f 12,—. Buitenland en Koloniën
f
14,-
per jaar. Losse nummers 30 cents.

Leden en donateurs van het instituut ontvangen het
weekblad gratis.
De verdere publicaties van het Instituut uitgaande
ontvang’
en de abon,ne”s, leden en donateurs kosteloos,
voor zoover daaromtrent niet anders wordt beslist.

Advertentiën
f
0,35 per regel. Plaatsing bij abonne-
nten.t volgens tarief. Administratie van abonnementen
en advertenties: Nijgh & van Dit?nar’s Uitgevers-
Maatschappij, Rotterdam, Amsterdam, ‘s-Gravenhage.

25 NOVEMBER 1918.

De geidmarkt is in de afgeloopen week weder tot

rust gekomen. Aanvankelijk werd Maandag voor pro-

longatiercnte wederom 6 pOt. genoteerd, omdat nog

steeds enkele geldnemers er niet in geslaagd waren
voldoende geld te verkrijgen. Als tweede noteering

kwam er echter SpOt. bij en de volgende dagen liep

de koers snel terug, zoodat heden 3Y pOt. genoteerd

werd.

Ook de noteering voor particulier disconto liep

sterk terug. Aanvankelijk was er voor 4Y4 pOt. slechts

moeilijk te plaatsen en worden gemeentewissels zelfs

boven bankdisconto afgedaan. Ook op het schatkist-

papier, waarvoor de inschrijving dozen keer onder bij-

zonder ongunstige omstandigheden plaats had, werd

ingeschreven tot koersen, die van het bankdisconto

slechts weinig afweken. Daarna werd ook hier de

aanmerkelijke verruiming van de geidmarkt goed voel-

baar, zoodat heden prima papier ‘zelfs voor 3 pOt.

plaatsing kon vinden.

De verruiming is buitengewoon snel gegaan en men

‘kan aannemen, dat gelden, die tijden lang zijn vast-

gehouden, nu, daar de oorlogstoestand heeft opgehou-

den, beginnen terug te vloeien. Ook was er merkbaar

meer zilver in omloop.
*

*

Op het schatkistpapier werd ingeschreven voor een

totaalbedrag van
f
60.646.000. Toegewezen werden

f
43.530.000 promessen h
f
988,30 en
f
16.470.000

biljetten h
f
1000,10, gevendo een netto rendement

van ca. 4
3
/8
en bijna 4Y2 pOt.

In de weekstaat van de Nederlandsche Bank zijn,

zooals van zelf spreekt, verschillende gunstige veran-

deringen te bemerken, hoewel de terugvloeiïng nog

,uiet dien omvang aannam, dien men uit den stand van

de geldmarkt. zou hebben verwacht. De beleeningen

verminderden weliswaar met 38Y2 millioen, maar

de binnenlandsche wissels vermeerderden nog met
i’uim 22 millioen. Hieronder was echter weder een

groot gedeelte, nl.
f
11 millioen schatkistpapier.

Daar verder de rekening-courant-saldi ,,van anderen”

weder met 8 millioen toenamen, kon de hankbiljet-

tenomloop een flink stuk terugloopen en verminderde

met ca. 28 millioen. Verder valt nog te bemerken, dat

de goudvoorraad 5 millioon kleiner werd.

DE VEILIGE VAART IN DE NOORDZEE

EN HARE TOEGANGEN IN VERBAND

MET HET MIJNENGEVAAR.

Hiertoe aangezocht, willen wij trachten een kleine
verhandeling te geven over hetgeen den mijnendienst

‘der betrokken naties te doen staat, zoodra de oorlog
geacht wordt te zijn geëindigd en het voor de aan
de Noordzee grenzende landen een groot belang is ge-
worden, zoo spoedig mogelijk de vaart der handels-
en visschersvlotcn met zoo groot mogelijke veiligheid
voor schip, lading en opvarenden te kunnen doen
ervatten.

11
Dc eerste vereischten om die vaart met de minst
mogelijke kans ‘op verlies ,,full speed” te kunnen
1oen plaats hebben, bestaat in het opruimen der door .le oorlogvoerende naties voor verdediging en aanval
gelegde
mijnen,
alsmede die der neutralen, die uit-
sluitend voor verdediging in de hen toebehoorende
wateren werden gelegd. Hoe eerder dit geschiedt, hoe

beter. Reeds is de Nederlandsche mijnendiefist kracht-
dadig bezig zijn mijnenvelden, die den toegang van

en naar zee afsluiten op te ruimen en zal dit, indien
de weersomstandigheden dit toelaten, bij het ter

1050

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27 November 1918

perse gaan van dit artikel wel zijn voltooid; zoodat

alsdan de veilige vaart in alle vaarwaters hier te

lande is verzekerd.

Waar wij schrijven voor Nederlanders, die blijkbaar
in de zaak belangstellen, doch niet allen in de gelegen-

Iieid zullen geweest zijn zich een voorstelling te maken
an het mijnenbedi’ijf, zullen wij, alvorens hepaaldelijk
het bovenstaande onderwerp te behandelen, een en

ander laten volgen over de mijnender oorlogvoerendeii

en ‘hun gebruik, de mobilisatie en het bedrijf van onze

mijnenleggers gedurende dan oorlog en ten slotte de

maatregelen aangeven om de zee van deze waterpest

te bevrijden, alsmede wat volgens ons bordeel he

aandeel daaraan van iedere natie behoort te zijn.

Wij houden ons daarbij aan de naties, welke de

Noordzee begrehzen, als
zijnde
voor ons van ‘t meeste

belang en nemen aan, dât in verder geleen gewes-

ten de meer in hun belang te geschieden opruiming

der gelegde mijnen, door ieder voor zich wordt ter
hand genomen.

Af ijen en hun, gebruik.

Omtrent automobile, onzichtbare mijnen of drij-

vende mijnen, anders dan die, welke losgslagen van
hunne ankers ronddreven, is in dezen oorlog weinig

betrouwbaars ‘vermeld, waarom ook deze categorie mij-

nen niet behandeld zal worden.

De mijnen waar wij mede te maken hebben zijn die,

welke in de Noordzee verankerd werden of door nen-

tralen op eigen gebied voor verdediging gelegd.

Wij geven een kort overzicht van de
mijnen
als wa-

pen, mijnen, die op weinig uitzondering na allen zich
bij het lanceeren automatisch verankeren, d.w.z. zich

op een vooraf bepaalde diepte onder water brengen

en bij aanraking met een schip explodeeren.
Voor zoover ons, door het onschadelijk maken door
explosie of demonteeren van duizenden mijnen, die
in dit tijdsverloop op onze kusten aanspoelden, be-

kend is geworden, is geen enkel type
mijn
gebezigd,

niet
voorzien van een inrichting, die haar, van haar
ankerkabel losgeslagen, veilig moest maken aan dc

oppervlakte, zoodat het daaromtrent medegedeelde o.i.

‘op een sprookje berust. Dat een mechanische inrich-
tirig wel eens weigert, behoort toch zeker tot de moge-

lijkheden. In dit opzicht heeft de mijnendienst dus
aan het daaromtrent bepaalde ter laatste vredescon-

ferentie voldaan.
Een zelfs korte beschrijving te geven der mijnen,
van hun verankering, afvuurwijze, laneeerwij ze, enz.,
is, met het oog op het groote aantal verschillende
typen der gebezigde mijnen (alleen van Engeland tel

den wij er bij aanspoelen 11) in verband met het be-
stek van ‘dit artikel, niet wel mogelijk.
E n g e 1 a n d. Naar men zegt, had Engeland bij

den aanvang van den oorlog 20.000 mijnen, wat gere-
kend do lange kustlijn met vele havens een gering
getal mag heeten, om daarmede daarenboven nog uit-

gestrekte mijnenvelden te leggen.

De Engelsche
mijnenvelden
waren dan ook in den
beginne èn ‘door den grooten afstand der mijnen on-
derling èn door de weinige gevoeligheid van hun
afvuurmechanisme, weinig gevaarlijk, in tegenstelling

met die. der Duitschers, waarover ook in het Parle-

ment scherpe vragen werden gesteld.
Later echter veranderde dit, toen het principe van
do :Duitsehc afvuurmethode op de nieuw aangemaakte
mijnen werd toegepast. Men kan zich geen te gering
oordeel vormen van de mate van werkkracht, die voor

proefneming en aanmaak zijn noodig geweest om dcii
mijnendienst op liet peil te brengen, waarop ze pas
gedurende den oorlog js gekomen. De Engelsehe
mijnendienst kon daarna verscheiden successen boe-
ken, helaas echter niet altijd op plaatsen, waarop de
Ioyal Navy trotsch kan zijn.
Duitschiand. Dit land had bij den aanvang
van den oorlog een goed gesehoolden mijnendienst, die
al dadelijk succes had en bleef hebben. Principieel
was de afvuurwijze bij alle typen der van hen
•
geven-

den mijnen dezelfde. Hunne lanceerwijze was van

dien aard, dat de mijnen van allerlei soort vaartuigen

konden worden gelanceerd, al of niet met daarop aa-
gebrachte veranderingen, waardoor zij in staat wa-

ren,
bijna
onmiddellijk na het uitbreken van den

oorlog, op verschillende plaatsen van de vijandelijke

kust mijnen te strooien. –

Toen later bij de .Duitschers de onderzeeboot-
mijnenlegger zijn intrede hield, deed dit bij het voor-

deel voor hen, om ongezien een versperring te lancee-

ren één groot nadeel ontstaan n.l. dit, dat de juiste

plaatsbepaling van de ligging der gelegde
mijnen
door
liet den onderzebooten eigen, gebrekkig bestek, uit

den aard der zaak zelf gebrekkig moest wezen.

Hetzelfde was het geval bij de later optredende

Engelsche onderzeeboot-mijnenleggers. Hierop wordt
later teruggekomen.

F r a n k i ij k. De Fransche mijnen, die hier aan-

spoelden waren gering in aantal en allen van het-
zelfde type, hoewel nog een tweede type van hen
bekend is, dat vermoedelijk gediend heeft voor haven-
verdediging.

Wat de Fransche
mijnendicnst
door het leggen viui

versperringen in dezen oorlog heeft gepresteerd,

wordt vermoedelijk pas later bekend.

B cl .g i ë. Dit land bezat bij den’ aanvang van dan

oorlog slechts weinig
mijnen
en enkele mijnenleggers,

die voor den aanvang der overgave van Antwerpen

de Schelde afkwamen en door ons werden geïnter-
neerd. –

N ed e r 1 a n d. Reeds v66r afkondiging der mobi-

‘lisatie bevonden zich de in dienst zijnde mij’nenleg-

gers op hun post, evenals de mijnenleggers in reserve,
•die met bekwamen spoed in dienst waren gesteld en

hunne
mijnen
aan boord genomen en oorlogsgèreed
hadden gemaakt.

De mogendiheden werden bij de afkondiging onzer

neutraliteit in kennis gesteld van ons voornemen tot

afsluiting onzer vaarwaters, hetgeen spoedig daarna
met succes werd uitgevoerd, waarbij echter maatrege-
len werden genomen, dat de scheepvaart op. de Schelde

voor koopvaardijschepen, met inachtneming van
zekere veiligheidsmaatregelen, mogelijk bleef.

Dat met deze mededeehing van afsluiting geen

praatje voor do vaak werd bedoeld, – men hoorde
van mijnen met zand geladen – bleek ten duidelijkste
uit liet gebeurde met het Noorsche stoomschip
,,Tysla”, een schip van 6000 ton, dat opstoomeude
naar Antwerpen in de Wiehingen ‘buiten liet geheime
merk komende door den stroom, op een mijn geraakte
en ‘binnen zeven minuten was gezonken.
Het verlies van dit schip, sterkte ‘het vertrouwen
van den mijnendienst in
zijn
wapen en toonde aan liet
buitenland, dat liet zand in onze mijnen, dan toch wel
een vreemd soort zand was, hoe betreurenswaardig
overigens het voorval was, door liet verlies aan men-
schenlevcns der neutrale opvarenden. De nabestaan-
den en de eigenaren van schip en lading, werden door
de Nederhandsohe Regeering zoo goed mogelijk scha-
deloos gesteld.
Inmiddels werden meerdere vaartuigen ingericht
tot mijnenlegger-lichter of alleen mijnenlegger,
teneinde met aflossing etc. den dienst op peil te hou-
den, waartoe Marinevaartuigen werden verbouwd,
vaartuigen ‘van het Loodswezen verdeu overgenomen
en treilers aangekocht, die met nooclige verandering
in dienst gesteld werden. –
Nu kwam voor den mijnendienst ccii interessante
tijd. Het verwisselen der mijnversperringen, die perio

diek moesten worden nagezien en door andere vervan-
gen of het verleggen dier ‘versperringen om strategi-

selie of spionnageredenen eisc.hte vaak veel van de
uitvoerciers dier werkzaamheden, welke echter in den
regel vlot van stapel liepen. Ook van liet personeel
der mijnenmagazijnen werd vaak veel gevergd en was
het geroep om ,,schoone mijnen” niet van de .lucht,

wat voor hen beteekendo ,,aanpakken”.

27 November 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1051

De Nederlandsche mijnondienst in zijn geheel kan
met voldoening op zijn werkzaamheden terug zien.

Een aantal slachtoffers valt te betreuren, doch dat is

dc risico van het vak, die wij dienen te aanvaarden.

Maatregelen om zee en de kustwat eren vrij te maken

i’an vrij ronddrjjr encie en verankerde mjnen, alsmede

het onschadelijk maken der anngespoelde mijnen.

liet mijnenvisscheu hetwelk door elke natie min of
meei’ op zijn eigen methode wordt uitgeoefend, ge-
i’liiedt als regel dooi’ een of meer spannen mijnen-

vissehers met een begeleid schip. Waar hier het doel

niet is mijnen met ankers te bergen, tracht men met

het visehtuig mijn en anker te scheiden en de boven-
komende mijn zelf, of door het begeleidende schip,
te doen in den grond boren. Wil men dit afvisscheu
systematisch doen, zoo vereischt dit zeer veel tijd,
daar het noodig is, om te weten, waar men wel en
waar men niet gevischt heeft, onder het varen in

span juist bestek te houden en het te bevissehen be-
stek af te betonnen.

Hiervoor komt voor Nederland in de eerste plaats
in aanmerking do 3-mi.jlsstrook van af de laagwater-
lijn van kust en droogvallende. banken, naar zee.
Hoewel hier feitelijk geen gevaar voor verankerde
mijnen moest bestaan, geeft het vele gebruik van
onderzeehoot-mijnenleggers, zooals hiervoor werd

medegedeeld, ons geen zekevheid, integendeel de ge-
vonden verankei’de mijnen tegen en binnen onze terri-
toriale grenzen door onderzeeboot-mijnenleggers ge-
legd en die aanleiding gaven tot de scheeps- en beman-

ningsverliezen bij West-Kappel en Terschelling, be-
wijzen ons, dat een mogelijkheid op meerdere nog niet
ontdekte mijnversperringen binnen en vlak bij ons
gebied niet is uitgesloten.

liet vrijmaken c.q. afvissche.n l.augs onze kust is
voor onze Marine een werk, dat geruimeu tijd zal
vragen, ook al zijn omstandigheden van weer en zicht
in ons voordeel en is om dit to verkorten het hebben
van meerdere mijuenvissehers zeer gewenseht.
Niet meer &n billijk is, dat de overige naties, die
daartoe zeer wel bij machte zijn en wier belang hier-
bij niet minder geldt dan het onze, de rest der Noord-
zee i’oor hunne rekening nemen en zelfs, indien zij
dooi’ hun meerder materieel eerder gereed
zijnde
met hun taak in do Noordzee, om mede langs onze kust
naar mijnen te zoeken, die niet door ons toedoen,
doch
wel door het hunne daar zijn gekomen.
Wat betreft het vernietigen van vrij ronddrijvencle
mijnen, hieraan is weinig anders te doen, dan ze bij
ontmoeting in den grond te boren. De komende win-
ter is bij het opruimen der verankerde mijnei een
welkome lntlp. Eén wiuterstorm haalt meer mijnen
van hun kabels, dan een paar honderd mijnenvissehers
in weken. Vermoedelijk echter zullen nog vele mijnen
daardoor op onze kust aanspoelen, waarom het ons
noodzakelijk voorkomt, de mijnendémonteurs, die in deze vier jaar vaak zulk mooi werk deden, na demo-
bilisatie nog eenigen tijd aan te houden, tot zij een
ruim aantal nu vrijgekomen öfficieren voor démon-
teeren en opruimen van mijnen hebben opgeleid, die
dan hun werk kunnen overnemen.

R. H. VAJ MEERLANT,
kapitein-luitenant t. zei.

DE AMSTERDAMSCHE FONDSENBEURS EN

HET 1?ESCONTRESTELSEL.

in het nummer van 13 dezer is gewag gemaakt van
veo pogingen om op de Amsterdamsche Beurs het
in het buitenland, in het bijzonder te Londen wel-
bekende en toegepaste rescontrestelsel in te voeren.
I)e eerste poging d

ateert van ‘t laatst van 1904. Het
was
toen wel geeli poging oin een uitgebreid rescon-
trestelsel, toepasselijk voor een reoks internationale
fondsen te verkrijgen, doch bij het Bestiur van de
Vereeniging voor den Effectcnhandel to Amsterdam
werd toen dooi’ een aantal leden het voorstel inge-

diend, om bij wijze van proef den handel op reseontre
in één of twee soorten aandeelen in Amerikaansche
Spoorwegen ter Beurze te Amsterdam in te voeren.

Vervolgens werd voorgesteld om het Bestuur op te

dragen bepalingen te maken betreffende cle Organi-

satie van den termijuhanciel op de volgende grond-

slagen:
1
0
. er worden door het Bestuur halfmaandelijksehe

rescontredagen, benevens de dagen, waarop de posi-

ties geregeld moeten worden, vastgesteld;

2
0
. de regeling van alle op termijn gesloten affaires

zal aan een daartoe op te richten of reeds bestaande
instelling worden opgedragen. De wijze, waarop dit

zal geschieden, zal nader door hot Bestuur, in overleg

met die instelling, worden vastgesteld;
30
de leden van de Vereeniging zullen gehouden
zijn aan de sub 2°. genoemde instelling opgave te doen
vnu alle door hen op rescoutre gedane traasactiën;

4°. de leden van de Vereeniging zullen verplicht

zijn zorg te d’ragen, dat te allen
tijde
bij de sub 2
0
.

genoemde instelling een surplus van minstens 5 pOt.

over hun loopende verbintenissen aanwezig zij; de

contrôle daarop te berusten bij bovengenoemde in-

stelling; –
5°. van de affaires op rescontre zal een afzonderlijke

uoteering worden opgemaakt, met dien verstande,
dat bij wijze van proef aanvankelijk de noteering in

één •of twee soorten van aandeelen van Amerikaan-
sche waarden, door het Bestuur aan te wijzen, zal
geschieden; het Bestuur is bevoegd bij welslagen van
deze proef liet aaptal fondsen uit te breiden.

Zooals men ziet, werd er voorgesteld een reseontrc-
bureau te creëeren, rescontredageu vast te stellen en
een surplus van 5 pOt. ver1and. Dit laatste, do eisch
van surplus, is in zooverre van belang, omdat te
Londen, noch te Berlijn of Parijs surplus voorge-

schreven is.
Bij een nadere toelichting werd er de aandacht op
gevestigd, dat door het invoeren van den rescontre-
handel de administratie bij de commissionnairs in
effecten uitgebreider zonde worden, doch dat daar
tegenover staan voovdeelen, omdat er door vermeden
wordt en daarop mag wel gewezen worden – het

dragen van een zekere hoeveelheid aandeelen van liet
eene kantoor naar het andere, het laten nazien
0
1
)

ieder kantoor, de koopsom er van uit te rekenen, de
nummers te boeken, ze te betalen en er elders weder

betaling voor te ontvangen, terwijl dezelfde aandeelen
na voibrachten kringloop misschien zelfs nog bij het
kantoor van uitgang terugkomen. Veel eenvoudiger
is het, alleen de prijsverschillen met elkaar te ver-

rekenen. Ook toen ter tijde – in 1904 – werd van
het invoeren van het rescontrestelsel – en wel op de
Londensehe manier – een uitbreiding van den han-
del ter Amsterdamsche Beurze verwacht, mede door
liet toevloeien van orders uit het buitenland, derhalve
meerdere verdiensten.
Het uit den rescontrehandel voor verkoopors en
koopers of liever voor de koopende en vorkoopende
commissionnairs in effecten voortvloeiende risico
werd ook onder de oogen gezien. Bij den contanten
handel kan de levering 4 dagen op zich laten wacht-
ten; in die vier dagen kan de financieele positie van
de tegenpartij zoodanig veranderen, dat de kooper-tegenpartij niet meer in staat is de gekochte fondsen
te betalen of de verkooper-tegenpartij niet meer in
staat is de verkochte fondsen te leveren, bij blanco
verkoopen niet meer de verkochte fondsen kan inkoo-
ien en betalen. De termijn van 4 dagen is echter een
korte termijn.
Bij het prolongatiestelsel moeten de posten steeds
gedekt zijn. Bij het rescontrestelsel wordt de termijn
van leveren en afrekenen verschoven, tot 14 dagen
toe; in die 14 dagen kan er veel veranderd zijn in de
financieele positie van gehandeld hebbende partijen.

Wat het risico betreft, dat voor de commissionnairs
in effecten voortvloeit uit den rescontrehandel,

1052

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27 November 1918
1

werd door de voorstellers in 1904 beweerd, dat alles

in dezen zou afhangen van de condities, waaronder ge

handeld zal worden. Stel echter b.v., heette ‘t, eens,

dat het mogelijk ware om een bureau van verrekening
op te richten door de Vereeniging voor den Effecten-

handel of misschien door een combinatie der kas-

siers, waar niet alleen de verschillende affaires zou-
den geregistreerd worden, doch waar ook tevens de

verschillen worden verrekend; wanneer nu een ieder
lid verplicht ware .om al
zijn
afgesloten transacties
daar op te geven en er voor te zorgen had, dat zijn

positie daar steeds gedekt bleef (met of zonder sur-

plus) dan zoude, naar de meening geUit, werd, de

positie der leden van de Vereenig’ing voor den Effec-

tenhandel tegenover hunne medeleden (zelfs indien

er geen surplus gevraagd werd) zekerder zijn. Nu;

bij den zoogenaamden contanten handel, moet men

3 dagen wachten, alvorens men tot levering dwingen

kan, bij den rescontrehandel zou de verkooper bij.

stijging der markt direct tot bijstorting verplicht zijn..

Een surplus van 5 pOt. werd geopperd, omdat bij

een verplichting van 10 püt. surplus gevreesd werd,,
dat cliënten er de voorkeur aan zouden geven om

contant te koopeii en prolongatie te sluiten, bdven den

voor de commissionnairs gemakkelijken termijuhandel.
Er werd van
5
pOt. en 10 pOt. sirplus gesproken,.

omdat toen ter
tijde
een surplus van slechts 10 pOt.

voorgeschreven was voor onderpand van prolongatie,’

en niet, zooals nu, volgens de Beursvoorschriften, na.

het uitbreken van den oorlog in het leven geroepen, –

20 pOt. surplus

Het gevaar, dat de rechter eventueel de rescontre-
affaires zoude gaan beschouwen als spel en wedding-

sc]iap, zou, volgens de voorstellers, ondervangen kun-,

nen worden door goede bewoordingen der betreffende’
contracten, waarin terdege •zoude uitkomen, dat de
verkooper verklaart op zich te nemen een zekere hoe-
veelheid van eenige fondsen naar een bepaalden koers
op een vastgestelden datum te zullen, leveren, terwijl’
de kooper zich verbindt deze aandeelon dan te zullen
ontvangen en betalen; het is een t.ijdaffaire, geen’s

verschilaffaire.
Ter staving van die zienswijze werd aangehaald de
concluaie, waartoe Mr. van Regteren Altena in zijn
praeadvies aan leden der juristensvereeni!ging in 1903
• gekomen was.
,,Dater voor den wetgever geen aanleiding bestaat terug
te komen op Zijne sedert zoovele jaren tegeaover spel en
weddingsehap aangenomen houding; dat echter tegenover
den termijnhandel met die begrippen niet geopereerd mag,
worden, daar de overeenkomsten, waarvan partijen zich.
bij dien handel bedienen, voldoen aan de vereischten, welke
– de wet noodig en voldoende acht voor den’rechtsgeldigen
koop
en verkoop en lastgeving, en het niet mogelijk is een maat-
staf aan te geven,- waarnaar die ‘overeenkomsten
of com-
binaties van dergelijke overeenkomsten, zonder gevaar
t
voor ernstige rechtsonzekerheid, zouden kunnen worden
onderscheiden in reëele
of
serieuze en niet reëele
of
niet
serieuse (spel en weddingsehap), en dat eene wetsbepa- h
liug een einde behoort te maken aan de jurisprudentie, die
bij bedoelde overeenkomsten
of
combinaties van overeeu-.
-komsten de exceptie van spel en weddingschap ontvanke-‘ lijk verklaart.”

In overweging werd voorts door voorstellers in
1904 gegeven, bij de invoering van den termijnhandel

te herzien de wijze van noteering van de koersen der i:ondsen ter Beurze, waarop door het publiek vooral
aanmerking werd gemaakt; een noteering in te voered,
zooals die te Londen plaats heet, zoodat uit -de reeks
van de opgegeven koersen eenigszins de koersloop
van het betreffende fonds blijkt, terwijl het voorstel-lers voorkwam, dat het ter verkrijging van een juiste
noteering, diens’tig kon zijn, dat het Rescontrebuï-eau
op aanvrage mededeeli’ng mag doen of het werkelijk
contracten van af doenin-g heeft ontvangen van de be-
treffende leden, die de -noteening opgegeven hebben.4
Het voorstel, om hij wijze vn proef het rescoutre- .
stelsel voor
;
1
r,wee soorten aandeelen van Amerikaansohe
maatschappijen ter Beur-ze te Amsterdam in te voeren,

werd echter verworpen. Gewag ‘is hierbij te maken
van een brochure, door drie leden van de Vereenirging
voor den Effectenhandel opgesteld, waarbij de
vraag
:

of de invoering van tijdaffaires in fondsen aan de
Amsterdamsche Beurs wenschelijk was, voor het
oogenblik al-than-s – d.i. in 1904 – ontkennend beant-

woord werd, omdat voor de groote meerderheid van de

leden der Vereeni-ging de nadeelen op den duur groo-

ter zouden zijn dan de voordeelen. In idie brochure
werd er op gewezen, dat vôôrdat de ‘Vereeniging voor

den Effectenhandel haar eigen beurslokalen in ge-

bruilc had genomen, tijdaffaires aan de Amsterdam-
sche Beurs niet in gebruik zijn gekomen, in verband

met den toestand; waarin men op die beurs, ‘als voor
ieder toegankelijke plaats, verkeerde. Die toestand is

sedert veranderd, -daar de Vereeniging voor -den Effee-

tenhandel sedert haar eigen lokalen- heeft, zoodat van

deA fondsen-rescontrehantdel buitengesloten kunnen

worden personen, met wie ‘t beter is geen zaken te

doen, met wie te handelen een te groot risico met ieh
brengt. –

Dat ter besparing van
tijd,
arbeid -en risico, voort-
spruitende uit het dagelijks heen en weer leveren
van posten, met -de daaraan verbonden betalingen, het

wel wenschelijk kon zijn – werd in de brochure toe-

gegeven – tot een andere techniek zijn toevlucht te
nemen, doch dat tij-dhandel hiervoor niet noodzakelijk

is: een goed ingerichte -dagelijksche elearing, leert New

York, is opgewassen tegen omzetten van 3 k 4 miljoen
shares per dag. Voorts werd betoogd, dat invoering

van -den tij dhan-del weliswaar der handel een grootere

uitbreiding zouden geven, doch dat van die uitbreiding
slechts een betrekkelijk gen-ing aantal zoude profitee-
ren; dat de reseontrehandel de gelegenheid verruimt

voor het publiek om te speculeeren, hetgeen aanstoot
zou-de kunnen ‘geven en de regeering zoude nopen

zich met den effecten-handel te bemoeien; dat uit

juridisch oogpunt het aangaan van tijdaffaires niet

zonder gevaar is, zoolang niet -de wet uitdrukkelijk be-
paalt, dat zij door den rechter niet als spel en wed-
dingsehap mogen beschouwd won-den.

Wat de Amsterdamsche Beurs in -het bijzonder be-treft, werd de invoering van den rescontrehandel ont-

raden op grond van de financieele draagkracht -van
verschillende effeetenhandelaren ter Beuize. De om-
standigheid toch, dat hier slechts contante handel be-
staat, gevoegd bij die, dat de beurs tot voor korten tijd
voor een ieder toegankelijk is geweest, was oorzaak,
dat men in den tijd, waarin de meesten van de leden
van de Vereeniging voor den Effecten-handel zijn toe-
getreden, zich niet de vraag gesteld heeft of de eandi-

daat onder alle omstandigheden gedurende twee weken
,,goed voor zijn geld” kon worden geacht; in -het feit
der toelating tot het lidmaatschap der Vereeniging kun geen waarborg worden gezien, dat het lid ook
voldoende eredietwaardig is om -termijnzaken met hem
to ‘doen; er bestaat minst genomen onzekerheid of
de leden in alle opzichten voldoen aan de eischen, die men wel dient te stellen aan personen, met wie
men verbintenissen moet aangaan, welke 14 dagen
loopen en de nakoming waarvan door geen enkele

zakelijke zekerheid vordt bevestigd. Sedert -de regie-
mentswijziging van 1902 zijn, wordt in de brochure
toegegeven, nadere, strengere eisehen voor de toela-
ting gesteld, doch daarbij ‘-had men uitsluitend htt
oog op contanten handel.

Als tweede bezwaar voor liet invoeren van den
termijnhandel ter Amsterdamsche Beurze, werd in do
brochure genoemd, het bezwaar, dat tijdaffaires groo-
tere eisehen stellen aan de financieele kracht van de
leden van de Vereeniging voor den Effectenhandel;
dit bezwaar zoude niet voor allen even zwaar vegen,
doch het zwaarst v-oor de minder vermogenden. Ten
derde werd gewezen op de bij de te verwachten groo-
tere omzetten n-adeelige gevolgen van onjuiste notee-
ringen, zoowel voor commissionnairs als voor het
publiek. De invoer-ing van tijdaffaires zou-de gepaard

27 November 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1053

moeten gaan, met een ander stelsel van n6’teeren, b.v.
door het aanstellen van streng gecontroleerde hoek-

mannen, met verbod van eigen handel te doen; invoe-
ring vap typenoteering zonde een langeren beurstijd
eischen.

Ten slotte werd er op gewezen, dat de provincâale
huizen bij invoering van tij daffaires een groot deel

hunner desbetreffende orders naar Amsterdam zullen
willen overbrengen; dan zal Amsterdam, evenals

Londen, van hen geen surplus moeten vragen; daar-

door ontstaat een grooter risico, dat nog verzwaard wordt door grooter omvang der engagementen van

provinciale huizen en doordat de provinciale firma’s

zich in den regel niet kunnen dekken door van hunne
cliënteele surplus te vragen.

Zooals hiervoron vermeld, is nog van een recente
poging om tot het rescoiitrestelsel ook hier te lande
te komen, gewag te maken.

Wij zullen dit artikel met de bespreking daarvan
in een volgend nummer voortzetten. .
L—D.

• ONTGINNING EN CREDIETWEZEN.

Vanwege de
Ned.erlandsche Heidemaatschap pij
ont-
vangen wij de volgende bijdrage:

Zooals het geld de ziel is van elke negotie, is het

dit ook van ontginning. Gevestigde zaken met een
goede renomme trekken het geldbeleggend publiek

aan en kunnen zich het benoodigd crediet dan ook
gemakkelijk verschaffen. Ook in deze tijden is weder
bij voortduring aan den dag getreden, hoe gul en grif

de gevraagde credieten aan solide handels-, indus-
trieele- en scheepvaartonderneminge
n
worden toege-
staan. Hierin ligt het voornaamste geheim van het
expansie-vel-mogen en ‘de ongestoorde ontwikkeling
dier ondernemingen.

Na. hetgeen ons volk sedert het uitbreken van den
oorlog heeft ondervonden, kan worden beweerd, dat

weinig ondernemingen van grooter vitaal belang zijn
voor het Nederlancische volk dan die, welke zich de
verhooging der productiviteit van onzen eigen bodem ten doel stellen.

Uit de voorgaande artikelen
1)
is gebleken, dat daar-
toe bij uitstek ontginning moet worden gerekend. Het

crediet vormt voor een vlotten voortgang van de ont-ginning, zooals in het belang van ons volk moet wor-
den geëisoht, een vraagstuk van den eersten rang.

Voor de ontsluiting der woeste gebieden, door den
aanleg van wegen, kanalen en waterleidingen, ge-

volgd dooi- ontginning en huizenbouw zijn groote
kapitalen ‘benoodigd en het moet vaststaan, dat het
geld daarvoor ter beschikking is of wordt gesteld op
een vlotte, niet omslachtige en billijke wijze. De vraag
rijst, of dit wel het geval is, en zoo neen, op welke
wijze voorzieningen moeten worden getroffen. Aller-

eerst moet dan worden opgemerkt, dat ‘door de wijze,
waarop het particulier crediet tot nog toe de ontgin-
nirig wilde dienen, genoemde voorwaarden niet wor-
den vervuld. Het benoodigde kapitaal komt doorgaans
traag, omsiachtig en duur ter beschikking van de

ontginners, hetzij zij op kleinere of grootere schaal ontginnen. De oorzaak hiervan zetelt in het gebrek
aan vertrouwen in deze gedegen Nederlandsche on-

derneming. Er bestaat bij particulieren dikwijls
vrees voor moeilijkheden in de rentebetaling en

aflossing der geleende kapitalen. Het gevolg daar-
van is, dat het crediet minder gul ter beschik-

king wordt gesteld, dan in het algemeen ‘belang ge-

wcnscht is. Doorgaans wenscht men een grootere
overwaarde der beleggings-objecten, terwijl met de

kansen op en feiten van toename der grondwaarde
om dezelfde reden geen rekening wordt gehouden.

Dikwijls worden, doordat de onderhandelingen af-
springen, twee- en meermalen taxaties voor hypo-
theek uitgevoerd, zoodat het veel te lang duurt alvo-

‘)
Zie
pag.
902, 979 en 1033.

rens het geld er is. De ontginner moet hooge kosten

voor taxatie en provisie betalen en een door niets
gemotiveerde hoogere rente dan voor oud land. Tn

stede van het zoo nuttige doel te bevorderen, wordt

het tegengewerkt. Men meent verplicht te zijn in de

hoogere rente en onkosten de risico te disconteeren.

Ontkend kan niet wôrden, dat in sommige geval-

len risico bestaat, zooals bij elke onderneming, b.v.b.

als minder geschikte grond wordt ontgonnen, de lig-

ging ongunstig is, of de uitvoering aan ondeskun-

dige leiding wordt toevertrouwd.

In welke mate onvoldoend crediet ontginning heeft
tegengehouden is niet nauwkeurig te schatten. Doch

het heeft buiten twijfel een zeer slechten invloed ge-

had op de ontplooiing van het particulier initiatief
en, wat het ergste is, op de verzorging van ons volk met levensmiddelen. Als in den tijd, toen kunstmest

e.a. grondstoffen in overvloed aanwezig en goedkoop

waren, het geld onbekrompen ter beschikking ware

gesteld, zou er thans minder nood
zijn
geweest. Deze
beschouwing in het verleden, hoe weinig ze ook helpt

voor het heden, moge voor de naaste toekomst haar
juiste waardeering vinden.

Niet het particulier crediet is in de eerste plaats
voor hulpverleening aangewezen. Dit crediet toch

beziet de zaak van zijn eigen, d.i. streng behoudend
standpunt. Zij let slechts op haar eigen belang, dat
van den credietnemer komt pas in de tweede plaats.
Bij den particulier maakt het in ‘t algemeen geen
punt van overweging uit of er een algemeen en lands-

belang mede gemoeid is. Hij wenscht ,,veilig” te beleg-
gen en veel te verdienen.

Van het particulier credietwezen kan dus een
krachtige bevordering der ontginning noch verwacht,
noch verlangd worden. Evenmin ook van de boeren-
leenbanken, ‘die geen aanleiding hebben bij ‘de beleg-
ging der haar toevertrouwde gelden een ander prin-
cipe te huldigen. Daarenboven hebben die banken
haar geld meestal noodig om te voorzien in de ge-
wone bedrijfsbehoeften als aankoop van grondstoffen
en uitbetaling van loon. Om al deze redenen dient een krachtige bevordering van de ontginning een-voudig te worden bezien van breed staatshuishou-
delijk standpunt. De Staat moet hier ingrijpen. De

Staatscommissie voor den Landbouw, in 1906 inge-

steld, heeft in haar Verslag aan de Koningin

de wenschelijkheid van een Staatshypotheekbank uit-
gesproken, zonder nochtans tot de oprichting daar-

van te adviseeren. Men vreesde benadeeling van het
particulier credietinstituut. Zulks o.i. volkomen ten

onrechte. De Staat mg niet enkel, doch is aangewezen

werken te financieren, die anders niet of te traag tot
stand komen, als hij maar de overtuiging heeft, daar-
mede een levensbelang van het volk te dienen. Hij

kan tot dat doel een wet in ‘t leven roepen en des-

noods bepalen,, dat het particulier crediet als bemid-

delaar fungeert. De Staat echter dient het risico te
dragen en het dus mogelijk te maken, dat de gelden
vlot en tegen billijke vergoeding ter beschikking ko-

men. Zijn risico dekt hij door wissels op de toekomst,
in dit geval door verhooging van de draagkracht van

het volk. Hij kan zich in den vorm van eerste hypo-
theek volstrekte zekerheid verschaffen van de terug-
betaling, ‘met matige rente, der geleende kapitalen.

Door de onopzegbaarheid der hypotheek, anders

dan in gevallen van gebleken, verwaarloozing of wan-
beheer, wordt den ontginner de zorg voor plotselinge
opzegging of renteverhooging bespaard. Dit laatste

toch geschiedt maar al td dikwijls zonder grondige

redenen door ‘particulieren en banken. Staatshulp
ware op zoodanige leest te schoeien, dat staat-hypo-
theekbrieven worden uitgegeven, die bovendien door-
dat het object in eigen land gelegen is, ongetwijfeld
genoeg koopers zullen vinden.

Er mag op gewezen worden, dat vlak over onze gren-
zeii, in het Groothertogdom Oldenburg reeds sedert

1054

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27 November 1918

–
S

1898 een dergelijke Staat3hypotheekbank (Bodeucredit-

anstalt) bestaat ter bevordering van ontginning en

kolonisatie van woeste jronden. Deze leent geld voor

ontginning en huizenbouw v66r deiï oorlog tegen

iesp. 4 en 3 pOt., thans 5 en 4 pOt., en neemt voor
zekerheid der uitgeleende gelden eerste hypotheek.

Haar eigen gronden doet zij na aanleg van wegen cü
waterleidingen door het Landeskulturfonds, de Olden-

burgsche ileidomaatschappij, uitgeven in perceelei

van 6-10 H.A. aan boeren en arbeiders, op hun

naam. Eerst na 10 jaren wordt een pacht of ,,canon”

van
f 18
tot
f
30 geheven, welke pacht met het 30-

oud kan worden afgelost. De hypotheek is onop’zeg-

baar. Hoogst zelden komt het voor, dat moet worden
ingegrepen wegens verwaarloozing, onbekwaamheid of

slecht gedrag. Groote zoowol als kleine ontginners

profiteeren van de Oreditanstalt. Telkens als een

gedeelte in cultuur is gebracht, wordt het crediet

verhoogd, doch menigmaal ook reeds van te voren.

Dit hangt van den persoon, zijn bekwaamheid, door-

zicht en ijver af.

Op deze wijze was het mogelijk, bij de enorme uit.

gestrektheden heide en hoogveen alleen van het
staatsbezit ruim 6000 H.A. in cultuur- te brengen.

Voor boerderijenbouw werd op deze bezittingen door

den staat ruim 1 millioen gulden bijgedragen. Daar

enboven werden aan particuliere bezitters groote som-

men op hypotheek geleend. De leiding is natuurlijk

aan bekwame handen toevertrouwd. Tot de voedselver
:

meerdering heeft het systeem zeer aanzienlijk mede
:

gewerkt. Oppositie van de zijde van particuliere
credietinstellingen heeft de Staatshulp niet uitgelokt.

Trouwens de op de ontginningen gekweekte welvaart
komt aan de eerste grootelijks ten goede.

In Engeland wordt met Staatscrediet de omzetting

van pachthoeven in Ierland in eigen-geërfd bezit be-
vorderd, om de productiviteit van den bodem te ver-

hoogen. De oorspronkelijke eigenaar ontvangt daarvoor

grondrentebrieven. Sedert
1908
werd ruim 300 mil-

lioen gulden voor dit doel uitgegeven. De rente en

aflossing bedragen 3%
t
5 pOt., 720.000 H.A. met boer-

derijen gingen reeds in eigendom aan de pachtersover.

Hieruit blijkt dus, dat de idee van staatscrediet elders

reeds in practijk is gebracht en er goede uitkomsten

mede zijn bereikt. De Nederlandsche Staat kan de ont-

ginning krachtig bevorderen door een soortgelijken
weg te bewandelen. Wij nemen op grond van jaren-

lange ervaring aan:

le. dat bedrijven van pl.m. 30 H.A. worden ge

vormd, op ieder waarvan een boerderij en arbeiders-

woning worden gesticht;

2e. dat in 25 jaar de ontginning voltooid moet zijn,

of pl.m. 400 borderjen en 400 arbeiderswoningen; 3e. dat gemiddeld niet meer dan 10 pOt. van het
benoodigde kapitaal, behalve den grond, door den

ontginner kaii worden gefourneerd.

Er is dus van het totaalkapitaal
90
pOt. prediet be.

noodigd, terwijl wordt aangenomen, dat de grond iii

zijn woesten staat 15 pOt. vertegenwoordigt van
laatstgenoemd kapitaal. Er is dus een meerwaarde
boven ontginnings- en bouwkapitaal van 25 pOt. In

den regel leenen hypotheekbahken 60 pOt., hoogstexis
66% pOt. der getaxeerde veiEoopwaarde, die meestal

ver beneden de door ontginning verkregen waarde
blijft. Hiermede wordt volstrekt niet bedoeld, dat c1e
Staat geen grootere bedragen zou mogen en kunnen

leenen, dan tot
–
80
pOt. der bovengenoemde waarde.

De Landarbeiderswet stelt de gelegenheid open een

,,plaatsje” in eigendom te verkrijgen tot een maximum

bedrag van] 4500 t
4 pOt., als de aanvrager daarop

f
500 kan afbetalen: De overwaarde bedraagt dus pl.nï.

11 pOt.
1)

In Denemarken werkt een gelijksoortige wet reeds
sedert 1899, zoomede in het Britsche Rijk. In Dene-

1)
[Alen zie het artikel ter zake op pag.
790 van
vorigen jaargang. – Red.]

-11

marken bedraagt de overwaardo 10 .pOt. Het sociale

belang van de Staatshuishouding hij deze kleine be-

drijven is niet grooter dan dat van een ongestoorde

voortzetting der ontginning. – –

Dc inkomsten, die van den ontgonnen grondwor-

den verkregen, moeten beschikbaar blijven voor- om-

loopend bedrijfskapitaal en rentebetaling der staats-
hypotheek. Het geheele kapitaal voor ontginning,

wegenaanleg en huizenbouw moet dus worden ge-

leend. Het vormt na de ontginning vast of onroerend

kapitaal. Als zoodanig kan het van lieverlede door
toename van productie en afname van de behoefte

aan nieststoffen, een grooter bedrag aan rente; aflos-

sing en winst afwerpen. De Staat kan uit dien hoofde
zonder risico wellicht tot 90 pOt. van het benoodigde
bedrag als eerste hypotheek verstrekken, omdat:

le. de grond in waarde toeneemt en darmede de
zekerheid stijgt van het beleggingsfonds en dus van

rente en afldssing;
2e. een landsbelang ‘van den eersten graad wordt

gediend door verhooging der productie en- tegelijker-

tijd onze onafhankelijkheid wordt versterkt;
3e. .het een uitstekend middel is tot voorkoming

van werkloosheid en landverhuizing;

4e. de nederzetting er door, wordt bevorderd.

Het is moeilijk thans bij benadering te begro6ten, welk bedrag jaarlijks noodig zal zijn. Als grondslag

voor een begrooting wordt aangenomen, dat de uitga-

en het midden houden tussehen prijzen van v66r en

tijdens den oorlog, en voorts, dat de grond voor

met graan,
3/
met gras en Y3 met hakvruchten wordt

heteeld.
Per H.A. zullen de kosten dan bedragen:

Ontwatering en aanleg van wegen ……
f
100,-

Grondwerk ………………………,, 500,

Meststoffen ………………………

,,

300,-

Zaaizaad en pootgoed …………….,, –

50,-

Bewerking en verpleging …………..,,

50,-

Oogsten en oogst versserken…………,,

70,-
Oebouwenkapitaal ………………….

,, 500,-
rl
oez
i
e
ht onvoorzien en renteverlies ….,, 150,-

–

Totaal

……………………
f
1720,

Opbrengst van den oogst …………..,, 620,-

Blijft onroerend kapitaal ……..
f 1100,-

Hierbij te voegen 15 pOt. oorspronkelijk
grondkapitaal ………………….,,

150,

Totaal onroerend kapitaal rond ..
f
1250,-

Hiervan zou, als de ontginner 20 pOt. zekerheid

moet geven, de Staat dus
f 1000
crediet moéte,n ver-

strekken als eerste hypotheek. Bij een geleidelijk in

cultuur brengen van allen oritgi abaren woesteri grond in
Nederland zou dus, indien bovendien voor alle ontgin-

ningen van dezen credietvorm gebruik werd gemaakt,

gedurende 25 jaar een bedrag van
f
12 millioen

‘s jaars benoodigd’ zijn, in totaal dus een maximaal

bedrag van
f
300 ,nillioen.
Dat dit geld het levens-

belang van ons volk duurzaam zoude dienen, lijdt

geen twijfel.
K.;D.

Arnhem.

INDEX-CIJFERS.

Gelijk voor de vorige maand valt ook voor October
wederom ecn. geringe daling te boeken. Het totaal-
cijfer verminderde met 28 punten, zoodat het absolute

cijfer – thans 6210 bedraagt, tegenover 2565 aan den
vooravond van den oorlog. Het percentueele cijfer

liep van 283,5 tot 282,6 terug.

The Economist teekent
.bij
de cijfers aan: deze

daling was het gevolg van beslissende, maar tegen-

strjdige bewegingen in twèe of drie hoofdmarkten,
en moet niet gehouden worden voor een vooruit]oopen
op een algemeen- te verwachten tendens als gevolg
van marktoverwegingen in verband met den nade-
renden vrede. Niettemin heeft de groote wending

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1055

in het wereidgebeuren zekerlijk een invloed gehad

op verschillende markten van haudelsartikelen, want

in elk geval is de kans op herstel van normale toe-
standen, zij het ook niet dadelijk, met dat al toch
belangrijk vergroot.

Data
ranen
en
vleesch

nacre
1)0e.
ding,.
Wee!. stojjen
De!!.
stojien

“‘ver-
,en:
oll1)n,
nout,

en:.

Totaal
meen
inaex.
cijfer

Basis (emidd.
1901-5)
. .
500
300
500
400
500
2200
100,0
1 Januari 1914
563
355
642 491 572
2623
119,2
1 April

,,
560 3504 6264
493
567
2597
118,0
1 Juli
5654
345 616
4714
551
2549 115,9
1 October
646
405
6114
4724
645
2780
126,4
1Januari1915
714
4144 509
476
6864
2800 127,3
1 April
840
427
597
644
797
3305
150,2
1 Juli
818
428
601 624 779
3250
147,7
1 October
8094
4704
667 6194
7694
3336
151,6
1 Januari 1916
897
446
731 7111
8484
3634 165,1
1 April
0494
503
7964
851 913
4013
182,4
1Juli
989 520
794
895
1015
4213
191,5
1 October

,,
1018 5364
937
8584
1073
4423 201,0
1Januari1917
1294
553 11244
8244
1112
4908
223,0
EindeJan. ,,
1310
561
1137
8254
11194
4953 225,1
Febr.,,
13124
5814
1189
8294
11594
5072
230,5
Mrt.

,,
1346
6104 1226
8344
1283
5300
240,9
April,,
1362
642
1240
842
1293
5379
.244,5
Mei

,,
13764
648 12614
8394
12864
5412
246,0
Juni ,,
14324
6524 1441
8414
12784
5646
256
1
6
Juli

,,
13334
607
1512
840 12964
5589
254,4
Aug.
1342
670 15044 830 13114
5658
257,1
Sept. ,,
12214
726 15094 8224
13544
5634
256,1
Oct.

,,
12264
724
15754
824
1351
5701
259,1
Nov. ,,
12364
679
16604 848
1344
5768
262,2
Dec.

,,
12864 686
16844
8394
13484
5845
265,7
Jan.1918
12214
686
17194
829
1329 5785
262,9
Febr.,,
1235 693
1733
838
1319 5818
264,4
Mrt. ,,
1238
697
1777
836
1319 5867
266,6
April,,
1244
7444
1760
850 13424
5941
270
1
0
Mei
1247
7774
17734
849
1369
6016 273,4
Juni
1274
7774
18114
8614
13804
6105 277,5
Juli
1274 7774
1808
8894
1379
6128
278,5
Aug. ,,
12874
775
1920
8894
1395
6267
284,8
Sept.
12464 7794
1929
889
1394
6238
283,5
Oct.

,,
1271 780
1889 8784
139
1
4
6210
282,6

Op
de katoeninarkt is het laatste wereldnieuws
zeker in de eerste plaats van grooten invloed geweest.
Niet alleen verminderde het ruwe Amerikaansche en
Egyptische materiaal, maar ook viel een belangrijke
inzinking van garen en wolprijzen waar te nemen,
welke sedert het begin van het vorige jaar maand

voor maand een stijging te zien gaven. De heeren
Robert Barbour Bros. schrijvèn dit in hun marktbericht
voornamelijk toe aan de oorlogsgebeurtenissen en den
naderenden vrede. De markt was onzeker over de te
verwachten neigingen na den wapenstilstand.
Wat de voedingsmiddelen betreft was ingevoerde

tarwe aan het einde der maand flauwer, daarentegen
haver, aardappelen en varkensvleesch vaster. De
,,delfstoffen”groep was onbelangrijk, behalve een zeer
gevoelige daling in de koperprijzen en een zwakkere
voor tin, terwijl in de groep ,,diversen” india rubber
ongeveer 2 d. per Ib. moest laten vallen. In af-
wachting van de marktbewegingen in de groothan-
delsprijzen en de toekomstige wijzigingen in de index-cijfers kan de herinnering aan de uitgebreide officieele
prijseontrôle, welke in het leven geroepen werd, ons
reeds een waarschuwing zijn voor een overdreven
verwachting van groote prijsdalingen.

Kleinhandeisprijzen.
De verhoudingscijfers van
verbruiksartikelen, in den handel gebracht door de
Coöperatieve Winkelvereeniging van ,,Eigen
Hulp”
te Amsterdam, Haarlem, Arnhem, Utrecht, Leewar-

den en ‘s-Gravenhage (voorheen E. H.), welke – zoo-
als de lézer weet, thans nog slechts voor dezulke, waar-
omtrent in de verslagmaand en de daaraan vooraf-
gaande door dezelfde coöperaties prijsopgaven werden
verstrekt – door het Centraal Bureau voor

d
e
S
t a t i s t i e k gepubliceerd worden,
zijn
de navol-
gende.

Artikelen

1913 1914 1915 1916 1917
1
918
‘

Koffie ………….94

88

91 100

118 176

176
Margarine ………127

99 102 110

122 138

138
Olie (boter) ………94

97 130 149 232

–

–
Stroop ………….100 100 125 161

179 193

196
Suiker (basterd)

89

91 105 115 116 118 118
11

(melis) .

85

89

98 102

103 102 102
Zout …………..
.80

80

90

90

11,0 190

190

De prijzen voor het jaar 1893 werden gelijk 100
gesteld.

AANTEEKENINGEN.

Engelsche ban.kfusies. –
De Engelsche
bankfusies, die in het afgeloopen jaar telkens de aan-

dacht hebben gaande gehouden, hadden alle dezen

gemeenschappelijken trek, dat zij de centrale positie

van Londen versterken. Hetzij de groote lichamen
voortgingen provinciale en in den laatsten tijd ook
koloniale of’ buitenlandsche banken in zich op te ne-

men, hetzij, wat vooral de aandacht had, de centrale
instellingen zelve zich onderling fusioneerden, steeds

waren het middelpunt zoekende krachten, die in het
proces tot uiting kwamen. Ditmaal bevatten de En.
gelsche bladen nadere gegevens omtrent een fusie, die
door hen van tegengestelden aard wordt geacht, de

fusie nl. van de Bank of Liverpool, een van de groot-
ste zelfstandige provinciale instellingen met een depo.

sitocijfer van ruim £ 50 millioen en Martin’a Bank,
een van de oudste Londensche instellingen, dateerend
uit het eind der 10e, begin 17e eeuw, en eerst in 1891

in een naarnloaze vennootschap omgezet. Het deposito.

cijfer van Martin’s Bank bedraagt £ 5 millioen. De
fusie wordt gemotiveerd met een beroep op de wen-
schelijkheid van een eigen Londensch adres. Het

vwaartepunt der nieuwe instelling, blijft echter in de
provincie.

Al zal men moeten toegeven, dat inderdaad op het

oogeublik deze fusie van eenigszins anderen aard is
dan do rest, zoo mag toch de vraag worden gesteld of
ten slotte ook hier niet middelpuntzoekende krachten
werkzaam zijn, die op den duur gelijk resultaat kun-
hen leveren als de overige fusies.
Is
niet de oude
Midland Bank thans gegroeid tot de eerste der Lon.
densche banken en dragen twee der vier grootste Bei’-
ljusche banken niet den naam van Dresdner en Darm-
stüdter Bank

De Duitache ,,Seedienst”.
– Blijkens
mededeling in de Schiffahrt-Zeitung van 16 Novem-
ber zal de Duitse ,,Seedienst” (zie de bijdrage in

No. 118 van dit tijdschrift ,,Aanvallen op Lloyds”),
oorspronkelik gedacht als een groots opgezette inlich-
tingendienst voor de zeevaart, met een net van eigen

agenten over de wereld verspreid, zich voorlopig beper-
ken tot de uitgave van de Schiffahrt-Zeitung, van een

telegram-kode, een biezondere publikatie voor dc
Duitse pers en een jaarboek. Voorzeker een beschei-
den begin. Maar deze bescheidenheid biedt twee voor-
delen. Ten eerste, dat het plan in deze vorm uitvoer-
baar en financieel mogelik wor.dt en bovendien zijn nut
.zal hebben. Ten tweede, dat het de mogelikheid open-
laat om van het grootse plan af te zien. Laten
wij
hopen
dat, als de tijd gekomen is waarin de Seedienst zijn
Lloyds-doublure zou kunnen aanvatten, het interna-
‘tionale handeisverkeer een zodanige loop zal hebben
genomen, dat het niet meer noo.dig zal zijn een Duits
ôn een Engels instituut van dezelfde strekking naast
elkaar in te stellen of te handhaven. De wereld kan
voorshands werkelik zijn geld en krachten wel beter
gebruiken dan door tweemaal hetzelfde te doen. De
internationaal-gezinde toon van het aangehaalde arti-
tel uit de Schiffahrt-Zeiturig wekt altans van die
kant enige hoop. R. M.

1056

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27
November 1918

• De handelder Vereenigde Staeiz. –
De National City Bank te New York heeft een inte-

ressanttableau gepubliceerd van don Amerikaanschen.
handel in oorlogstijd. De publicatie heeft ons in de

oorspronkelijke bron niet bereikt. Wij vinden het over-.
zicht opgenomen in de avondeditie der ,,Telegraaf”

van Zaterdag j.l.
Vergeleken worden het totaal der vier jaren, die aan

dan oorlog voorafgingen en de vier jaren van den

oorlog, waarnaast in procenten is uitgedrukt de toe-

neming der laatste periode. De
cijfers
drukken mii-

lioenen dollars uit. Gegeven is een onderscheiding,

naar productengroepen en naar wereiddeelen.

Import
Vredesj.
Oorlogsj. toeneming’

Grondstoffen

……..
2.335
3.913
67
Voedingsmiddelen(ruw)
871
1.195
37
Idem (bewerkt)
790
1.325
68
Half fabrikatén ……
11250
1.648
32
Geheel afgew. artikelen
1.579 1.410
11′)
i)iversen

…………
62 67
.10

Totaal……..
6.887
9.558
39

Export
–

Grondstoffen

……..
2.960
2.733
8
1
)
Voedingsmiddelen (ruw)
523 1.795
263
Idem (bewerkt)
1.215 3.057
152
Flaiffabrikaten
1.440 3.470
141

t

Geheel afgev. artikelen
2.771 8.057
191
l)iversen

…………
31
300
956

Totaal

……..
8.940
19.412
117

Import

Europa …………..
3.376
2.204
35
1
)
Noord-Amerika

……
1.429
2.787

.
95
Zuid-Amerika ……..
838
1.789
114
Azië

……………..
1.002
2.178
117
Afrika……………
95
231 142
Australië

…………
147
369
152

Totaal……..
6.887 9.558
39

Export
–

Europa …………..
5.616
13.569
141
Noord-Amerika
2.120
3.666
73
Zuid-Amerika ……..
512 879
72

–

Azië

…………….
431 950
121

Afrika

…………..
104
180
73
Australië

…………
301
430
43

Totaal ……..
9.084 19.674
117

1)
afneming

REGEERINGSMAATREGELEN OP
1
HANDELSGEBIED.

.Dernobilisatie en werkversehaf-
1

f i n g. Er. is de aandacht op gevestigd, dat de taak;
om al de werkkrachten, die zich thans bij de demobili-
satie als werkzoekenden bij de arbeidsbeurzen doen
inschrijven, spoedig en op regelmatige wijzo aar
arbeid te helpen, in groote mate verlicht wordt, in
dien de werkgevers al hun aanvragen om arbeidsl

krachten indienen bij het orgaan der arbeidsbemidde-
ling in de gemeente, waar hun bedrijf gevestigd is.

Beperking van d e n ver-bouw van
g e w a s s e n. Bij Kon. besluit van 16 November is

opnieuw
gewijzigd
het besluit tot aanwijzing van de

gewassen, waarvan de verbouw kan worden beperkt, verboden of – niet dan voorwaardelijk toegestaan. Iji

het gewijzigde besluit worden thans de volgende ge-
wassen genoemd, waarvan de verbouw in het ale
meen of in bepaalde gedeelten des lands kan worde

verboden, beperkt of niet dan voorwaardelijk toege
staan: bruin en geel mosterdzaad, karwijzaad, zaad

van voederbieten en mauigelwortelen, blauw maanzaad,
kanariezaad, anijszaad; zaaiuien, Westerwoldseh ray
graszaad en andere grassen voor zaadwinning, kool-

rapenzaad, knollenzaad, cichoreizaad, peenzaad, pasti-
nakenzaad, uienzaad, spinaziezaad, alle groentezadei
voor zoover in dit besluit nog niet genoemd, suikei-
bieten, vlas, hennep, cichorei, tabak, pootuien; kool,

peen, – koolrapen, knollen, pastinaken, ‘alle soorten

groenten, voor zoover in dit besl.uit nog niet genoemd,

zaad van Oost-Indische kers, zonnebloemen, aard-

beziën, bloembollen, vruchtboomen en vruchtstruiken, griend- of wishou’t boomkweekerijgewassen, bloemis-

terijgewassen, vroege aardappelen en geneeskrachtige

kruiden.

Boter en margarine. In verband met de

nieuwe bepaling, dat voortaan margarine 10 pOt.

mélange A en B resp. 35 en 65 pOt. natuurboter zul-

len bevatten, zijn de maximuminkoopprjzen van deze

artikelen voor de gemeenten verhoogd. De
prijzen voor

den verbruikr blijven echter ongewijzigd. De geldig-

heidsduur van den vetbon wordt in verband hiermede

van 10 dagen teruggebracht tot 9 dagen.

K a a s. De Minister van Landboiw heeft nieuwe

prijzen vastgesteld voor jonge en belegen kaas. In

evenredigheid met de winter-melkprijzen zijn de

inkoopprijzen voor de gemeenten voor jonge kaas aan-

merkelijk verhoogd. De verkoopprijzen
zijn
niet ver-

hoogd; echter is de pl-ijs voor belegen kaas-15 et. per

K.G. hooger gesteld dan die voor jonge. De nieu’e

inkoopprijzen treden 1 December in werking.

K o f f i e. Met ingang van 27 November is de

tusschenhandelsprijs voor koffie vastgesteld op
f
1,21

per
Y2
K.G. los en
f
1,24 per 4 K.G. verpakt. Boven-

dien zijn nieuwe maximumprijzen vastgesteld voor

koffie-extract en koffie-essence.

S 1 a o ii e. De partij slaolie, tot dusver gereser-

veerd, staat ter beschikking, zijnde ongeveer
Y
mii-

lioen flessehen; de prijs voor de verbruikers is vast-

gesteld op
f
2,75 per 1/1 flech.

O a e a o p o e d e i
–
. Het in de beschikking van 23

Augustus j.l. bepaalde betreffende het verwerken, af-

leveren en vervoeren van’ cacaopoeder is door den
Minister ingetrokken.

Oh o c o 1 a d e-r e e p e n. Het ligt in de bedoeling

de distributie van ongevulde chocolade-reepen na 23 –
November, nog gedurende 13 weken op den bestaan-

den voet voort te zetten.

Suiker voor industrieën. De Minister

van Landbouw heeft besloten voorloopig aan de in-

dustrieën voor de maanden October tot Decembej- toe
te wijzen 50 pOt. der hoeveelheden, die het vorig jaar

voor het binnenland zijn verbruikt.

T o ii e t z e e p. De verbodsbepalingen op de afleve-
ring en het vervoer van harde zeep en zeeppoeder zijn

tot nader order niet van toepassing verklaard op
toiletzeep. De maximumprjzen voor deze zeep zijn
eveneens ingetrokken; die voor scheerzeep blijven nog

van kracht.
P e t r o 1 e u m. Voor elk lichtloos gezin, zal voor-
)oopig een hoeveelheid van 4 Liter petroleum voor
eenmaal ter beschikking worden gesteld. De prijs voor

den verhr.iiker bedraagt 44 cent per Liter.

Benzine. Met ingang van 19 November
‘
zijn de
toewijzings-ercentages voor motorbrandstof aanmer-

kelijk verhoogd, terwijl aan alle
bedrijven,
aan doeto- –

ren en ten dienste, van dorsehmotoren benzine zal
worden toegewezen. Motor-spirit zal een hoog benzine-
gehalte verkrijgen en goedkooper worden. De prijs

van benzine, kunstterpentijn en autospirit wordt 55

cent per Liter. –

Rijverbod automobielen, enz. Met in-
gang van 22 November is ingetrokken het verbod op
liet vervoer van motorbi-andstoffen in de reservoirs
van motorrij-, motorvoei- eiii motorvaartuigen. Overi-

gens blijft het algemeene verbod tot aflevering en
vervoer van ruwe benzine, benzol en al hare derivaten,
alsmede mengsels daarvan bestaan.
IJ z e r g a r e n. De maximumpri,jzen voor ijzerga-

ren zijn nog eenigszins aangevuld.

R ij k s k 1 e e d i n g. De eerste zending aan dc
gemeenten omvat ongeveer 65,000 ulsters (voor man-nen en ‘jongens), 25.000 motorjekkers, 60.000 dames-

27 November 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1057

rokken,
450.000
hemden (voor mannen, jongens, vrou-
wen en meisjes),
30.000
molton dekens en
30.000
om-

slagdoeken.

Hand.elsmaterialen in ijzer en

s t a al. Met ingang van
25
November
zijn
nieuwe

maximumprijzen vastgesteld voor handeismaterialen

in ijzer en staal, zoowel oud als nieuw.

Tarieven binnenschipperij.

Ï)e

thans geldende vrachttarieven voor de binnenschip-

peru worden, met een enkele uitzondering, met ingang

van
25
November verhoogd met
20
pOt.

Administratieve maatregelen
hij gebleken f r a u d e als anders-

z i n s. Het ingrijpen van de overheid in het econo-

mische leven des
volks,
noodig geworden door de bui-

tengewone omstandigheden, heeft in tal van gevallen
aanleiding gegeven tot het treffen van maatregelen,
omtrent welker karakter veel verschil van meening is

ontstaan; naar het oordeel der betrokkenen toch over-

schreden die maatregelen
somtijds
de grenzen der

administratieve bevoegdheden van den Minister van
Landbouw, omdat
zij
in werkelijkheid zouden zijn

straffen en geen straf oirbaar is, dan krachtens voor-
afgaand wettelijk voorschrift, hetwelk in casu niet
bestond. In overleg met tzijn ambtgenoot van Justitie,
heeft de Minister van Landbouw aan de burgemeesters
medegedeeld, dat maatregelen, die de overtreder als

straf kan gevoelen, in de outneming van recht of
aanspraak bestaan, deze ontneming slechts dan zal
mogen geschieden, wanneer men den overtreder dat
recht of die aanspraak, zonder schade voor een doel-matige distributie van goederen, niet laten kan. In de
circulaire wordt dit met voorbeelden nader toegelicht.

Is
de maatregel op de Distributiewet
1916
gegrond,
dan is daardoor die maatregel volkomen wettig.

V
i s c h h a k e n. Maximumprijzen zijn vastgesteld
voor vischhaken, zoogenaamde aal- en bothoeken, in

de gebruikelijke verpakking.

Waarborg g a r a n t i e p r j z e n o o g s t

1919, S
c h e u r w e t. Verlaging van de eenmaal
vastgestelde garantieprjzen voor den oogst
1919
zal

niet plaats vinden.

V
er v o er v er b o d en. De uitgevaardigde en nog
uit te vaardigen vervoerverboden zullen niet van toe-passing zijn voor zooverre het vervoer gedekt is door een verklaring, geteekend door den Voorzitter of een
der leden van den Oentralen Gezondheidsraad te
Utrecht.

T
a p i o c a m e ei. Aangezien de ter beschikking
van de Regeering staande partijen maizena nagenoeg
verbruikt zijn, zal in plaats hiervan voor de voeding
van kinderen en zieken voortaan tapiocameel worden
beschikbaar gesteld. Maximumprjzen
zijn
voor dit
meel vastgesteld.

Rood koper- en bronsdraad. Behou-
dens uitzonderingen is verboden de aflevering en het
vervoer van nieuw rood koperdraad en nieuw brons-
draad en afval daarvan.

II
o ii t. In het belang van de lucifersfabrieken,

kiompeumakerijen en andere bedrijven, die populieren-
en wilgehout verwerken, komt het den Minister nood-
zakelijk voor een overzicht te verkrijgen over het hier
te lande kapbare Canada populieren- en wilgehout.
Den burgemeesters wordt in verband hiermedd ver-zocht aan do Afdeeling Crisisza.ken opgave to doen
van alle in hunne gemeente gevestigde houders van
dergelijk hout op stam.

B e u r s w e t. Bij de Tweede Kamer der Staten-
Generaal is ingediend een wetsontwerp, houdende b-
palingen omtrent effectenbeurzen. Deze nieuwe Beurs-
wet zal komen in de plaats van de thais nog geldende
Beurswet 1914.

C
a c a o p o e d e r. De Minister heeft ingetrokken

de
bij
beschikking van 10 Juli vastgestelde maximum-
prijzen voor cacaopoeder en het bij beschikking van
25 Mei gegeven verbod tot verwerken, afleveren en
vervoeren van cacaopoeder.

STATISTIEKEN EN OVERZICHTEN.

N.B. I*
beteekent: Cijfers nog niet ontvangen.

GELDKOERSEN.

BANKDISCONTO’S.

23
Nooember 1918

1

20
Juli 1914

Disc.Wisse
ls.
4’/s
sedert 1Juli ’15
3
1
/,sedert23 Mrt.
’14
Ned.Be)BjflflEff
an
lVrsch.in

4lj,,

1

,,

’15
4

,,

23

,,

’14
R.C.
51/,

,,

19Aug.’14
5

,,

23

,,

’14
Bank van Engeland
5

,,

5Apr.’17
3

,,

29Jan.
1
14
Duitsehe Rijksbank
6

,,

23 Dec.’14
4

5 Febr.’li
Bank van Frankrijk
5

,,

21 Aug.’14
3
1
1,

29 Jan.
’14
Oostenr. Hong. Bk.
5

,,

12 Apr.’15
4

,,

12 Mrt. ’14
Nat. Bankv.Denem.
5

,,

9Juli’15
5

6Febr.’14
Zweedsche Rijksbk.
7

,,

20Mrt.’18
4
1
/2

6

,,

’14
Bank
v.
Noorwegen
6

,,

14 Dec.’17
4
1
/1

11

,,

’14
ZwitserscheNat.Bk.
5
1
!2

,,

3 Oct. ’18
31/2

,,

19

,,

’14
Bank van Spanje..
4
–

,,

22 Mrt.’17
41/
t

–

Bank
van
Italië..
5

,,

10Jan.’18
5

,,

9 Mei ’14
Feder. Res. Bk. N.Y.
3-4

– –

–
Javasche Bank….
3
1
!2

,,

1Aug.’09
3
1
!,

,,

1 Aug.’09

OPEN MARKT.

Amsterdam
Londen Berlijn Partj.,
N. York
Data
Part.
Prolon.
Part. Part.
I

Part.

1
–
dise.
Cali
–
disconto
I

gatie
disconto disconto monet,

23 Nov.
’18
3
1
/
3’/
3’/tt
1)

4_
5
/,
–
5/46)
18-23 N.
’18
3
1
/t-4
1
/
3
1
/,_S
3’1
n
4_t/t
–
55/5

11-16 ,,
’18
35/_45/

41/,6
3171,1.
4
1
/e
–
5/4-6
4-9
’18
3’4’h
4
31/,i
4-/,
–
5-6

19-24 N. ’17 3’/4

4-5

–

4-‘!,

– 35’/,
20-25 N. ’16
2’/s-3’I
2/-3

54-H
4-‘/s

–

2024Jul.’l4 3

2

2
‘/-‘/
2

2
1
4 1
3
1-2
‘/,

1) Noteeriog van 22 November.

WISSELKOERSEN.

WISSELMARKT.

De wisselmarkt was de afgeloopen week zeer flauw ge-
stemd. Vooral Berlijn en Weenea waren doorloopend aange-
boden zoodat de koersen weder sterk terugliepen en Weenen
zelfs onder 16,- werd afgedaan. Maar ook de ententewissels
– waren terugloopeud. Londen daalde van 11,47 tot 11,25 en
sloot iets beter op 11,31. Parijs en New York liepen even-
eens terug hoewel het aanbod hier minder groot was. Van
de neutrale wissels was alleen Zwitserland vast en steeg van
48,10 tot 48,45. Stockholm bleef ongeveer onveranderd en
vaB tamelijk gezocht; daarentegen waren Christiania en
Kopenhagen eerder aangeboden en liep Kopenhagen zelfs niet onbelangrijk terug; van 64,10 tot 63,50.

KOERSEN IN NEDERLAND.

Data
Londen
,
Parijs
•
Berlij
n
S
)
Weenen
)
St.Pe.

burg
New
York’)

18 Nov. 1918..
11.44
44.15
33.20
18.-
–
2.40’/4
19

1918..
11.41+
44.05
32.90
17.42+
–
2.398/
20

1918..
11.36+
43.90
32.70
17.40
–
2.38
1
/,
21

,,

1918..
11.36
43.85
32.47+
16.95
–
2.38
3
/,
22

1918..
11.27
43.75
31.90 16.40
–
2.36’/4
23

,,

1918..
11.31
43.75
31.70
16.-
–
2.371/
4

Laagste
d. w.’)
11.25
43.50
31.60 15.70
–
2.36
Hoogste
,,

,, ‘)
11.47
44.25
33.40
18.50
–
2.41
16 Nov. 1918..
11.46
44.20
32.75
18.50
–
2.40
1
/1
9

,,

1918..
11.45+
44.-
33.32+
18.60
–
2.40’/,
Muntpariteit..
12.10
48.-
59.26
50.41
1.28
2.48
3
/

S) Noteering te
Amsterdam.
1)
Particuliere
opgave.

1058

ECONOMISCH-STATÏSTISCHE BERICHTEN

27 November 1918

Data
Stock.
6dm
1
‘)
Kopen- hagen
1
‘)
Chrls.
ilanial)
Zwitser.
land
1
‘)
Spanje
t)
Batavla
t)
telegrafisch

18
Nov.
1918
67.40
64.10 65.80 48.10
–
99-100
19

,,

1918
67.50 64.10
65.80
48.07
–
99-100
20

1918
67.50 63.90 65.55 48.25
–
991-100
21

1918
67.60 63.75
65.40 48.25
– –
99-100
22

1918
67.65
63.70
65.55
48.35
48.25
991
–
-100
23

,,

1918
67.70 63.70
65.40
48.50 48.50
99I-100
L’ste d. w.’)
67.20 63.20 65.25 47.90
47.75
99
H’ste
,,

,,

t)
67.75 64.25
65.90
48.55 48.75
100k
16
Nov.
1918
67.35
64.15 67.30 48.05
49.-
9
91
-1
00
9

,,

1918
67.30
64.30 65.75
47.95
–
991
1
-100
it’Iuntpariteit
66.67
66.67
66.67
48.-
48.-
100
‘) lNoteering te Amsterdam.
11
i’articuhere opgave.

KOERSEN TE NEW YORK.

Cable
Zicht
Zicht
Zicht
D a
Londen
Parijs
Berlijn
Amsierd.
(in
$
(in frs.
(in cents
(in cents
per £)
P. $)
P. 4
Rm.)
per gid.)

23
Nov
…..1918
4.76.45
5.45°18
nom. 411e
Laagste d. week..
4.76.45
5.45
nom.
41
0
/8
Hoogste,,

,,

..
4.76.60
5.45
1
/s
nom.
41
7
/8
16Nov….. 1918
4.76.60
5.45
nom.
41
1
/
9

,…..1918
4.76.55
5441/
nom.
41t/
s

Muntpariteit….
4.86.67
6.18’14
95
1
I
40
°
/
is

KOERSEN VAN DE VOLGENDE PLAATSEN OP LONDEN

Plaatsen en
Landen
Noteering,-
eenheden
31

Oct.
1918
8
1918

Tijdei’k
9-l8Novcml,er
1918

Laagste Hoogste

18 Nov
‘.
1918

Alexandri..
Piast. p.
£
97
8
/8
97
8
/8
97
8
/8
97
1
/s
97
1
/s
B. Aires ….
d.p.gd.pes.
si°’J,
504)
SO°/
Sl/js
51
0
/16
Calcutta ….
sh/d.p.rup.
1161/
80

116
1
/st
1/6
1/6’/ae
1/6°/st
Hongkong ..
id. p.
$
314
3/3t/4

312 313
3/2
3
/
Lissabon….
d.p.escudo
30
30
29t/
2

32V8
32
Madrid

….
Peset. p..
£
.
23.31
23.77
23.89 24.40 23.95
Montevideo..
d.p.peso
60114
2)
591/20)
578/
590/t
59
Montreal….
$
per
£
4.86
4.85
7
/s
4.85
1
/i
4.86
1
/2
4.85°/4
R.d.Janeirol)
d.p.milr.
12
8
/4
13
1
/2
13
0
/io
14
13
0
/tel)
Lires p.
£
30.31
30.31
30.25 30.37k 30.31
Shanghai

..
sh/d.p.tael
511
1
/
5/1
5
5/1
5/01/
2

Rome

…….

Singapore ..
id. p.
$
2/3°’/92
2/3tt/
i

2/3
7
/s
2/4
1
/i6
214
8
42
Valparaiso ‘)
d.p.pap.p.
13
1
/°)
12
9
/o2
11
7
/16 12
3
/8
11
1
/32
Yokohama ..
sh/d.p.yen
213
7
/,
213
7
/tt
213

1

213
5
/s
213
7
1
t
)
Noteeringen op 90 dagen.

5) Noreering
van 28 October.
S) Noteering van 30 October. 4) Noteering van 7 November.
5) Noteering van 6 November.
3)
Noteering van 15 November.

GOUD EN ZILVER.

Sedert 29 Juli 1916 worden de dagelijkeche ontvangsten
en onttrekkingen ‘Van goud door de Bank van Engeland
tijdelijk niet bekend gemaakt.

NOTEERING VAN ZILVER.

Noteering te Londen.

–
te New York
23
Nov.

1918 ……..

48°/t
1)
101ijs
16

1918 ……..

48/4
lOi
1
/s
9

,,

1918 ……..

49
°
/t
101
2

,,

1918….
..

49
1
h
101 Vi
26 Oct.

1918……..49’/
101
1
/8

24
Nov.

1917 ……..

42t5/
85t/
8

25
Nov.

1916 ……..

35°/,s
20 Juli

1914 ………2410/te
54l/
t)
Noteering
van
22 Novembey

N.U.M.

Weeksaat der Nederlandsche Uitvoermaatschappij. Voornaamste posten in duizenden
auldens.

–
Buiteni.
De6et
5
pCi.
Credit
Data
Bankiers
Schat.
Diverse
Schuld-
Diverse
kistbilj.
reken,
t)
bricoen
reken,
t)

21
Nov.
1918..
2.079
53.200
70.400
14.750
99.173
14

1918..
.

2.545
53.200
70.400.
14.672 97.954
7

1918..
2.381
53.200 70.400
14.661
97.887
81 Oct.

1918..
2.084
53.200
70.400
14.614
97.581
24

,,

1918..
2.063 53.200
70.400
14.514
97.560
t) belde rekeningen omvatten, behalve garantiewisoels in portefeuille
tot het bedrag der buiteni. schatkiotbiljetten, in hoofdzaak garantiewissele
in dep& bij de Ned. ‘Bank.

NEDERLANDSCHE BANK.

Verkorte Balans op 23 November 1918

Activa.

–

Binnenl.Wis-(H..bk.
f187.041.305,80 sels, Prom.,
B.-bk.

,,

4.815.662,95
enz. in disc.1
Ag.sch.

39.280.847,84
f

231.1 87.R16,59
Papier
o.
h. Buitenl. in
disconto

……………………..
–
Idem eigen portef..
f

8.004.473,-
Af :Verkocht maar voor
de bk. nog niet afgel.

–

Beleeningen
8.004.473,-

mci. vrsch.
B.-bk.
89.132.213,581/,
jH.-bk.
6.248.205,01
1/,

Ag.sch.

46.493.592,84

f141.874.011,44

Op
Effecten

……
f 141.393.311,44

Op
Goederen en Spec.
,,

480.700,-
,,

141.874.011,44
Voorschotten a. h. Rijk
…………….
,,

14.91 2.609,41
Vs

Munt en Muntmateriaal
Munt, Goud ……
f
79.395.070,-
Muntmat., Goud
..

,,616.019.496,26
‘/s

f695.414.566,26
1
/
Munt, Zilver, enz..

8.200.265,03
tj

Muntmat. Zilver
..

703.614.881,30
Effecten
BeLv.h.Res.fonds..
f

4.991.969,32
id. van ‘/sv.h.kapit.
,,

3.869.361,18
8.861.330,50
Geb.enMeub. der Bank
………………
1.770.000,-
Diverse rekeningen
……………….,

100.863.695,06
1
!2

f1.211.038.767,31

Passiva.
Kapitaal

……………………..
f

20.000.000
1
–
Reservefonds

…………………..
,

5.079.402,56
Bankbiljetten in omloop
…………
,,
1.081.876.565,-
Bankassignatiën in omloop……….
,,

1.639.295,32
Rekening-Courant saldo’s:
Van het Rijk
… ….
f
Van anderen
……,,
94.578.010,29
94.578.010,29
Diverse rekeningen

………………
,,

7.865.494,14

f1.211.038.767,31

Beschikbaar metaalsaldo……………
f

467.511.607,31°/s
Op de basis van
2/

metaatdekking….
,,

231.892.833,19
1
/
Minder bedragaan bankbiljetten in omloop
dan waartoe de Bank gerechtigd ie
..
,,
2.337.558.035,-

Verschillen met den vorigen weekstand:
–

Meer
Minder
Disconto’s

…………….22.498.534,44°/t
Buitenlandsche wissels
416.452,-
Beleeningen
38.501.928,89 Goud
.
…………………
4.984.427,38
Zilver ………………..43.395,92′!,
Bankbiljetten
28.118.295,-
Part. Rek.-Crt. saldo’s

….

8.576.091,30
–

Voornaamste posten in duizenden auidens.

Data
Goud
Ziloer
B
6
an
6
–
e

fl

,

Andere
opeischbare
schulden

23 Nov.

1918
…..
695.415
8.200
1.081.877
96.217
16

,,

1918

….
700.399
8.157
1.109.995 87.919
9

,,

1918

….
700.429
8.128
1.018.395
70.523
2

,,

1918

. .-..
701.453
8.168
1.025.572
61.473
26 Oct.

1918

….
706.477
8.154
985.317
96.558
19

,,

1918

….
706.635
8.085
990.089
80.717
12

1918

.. . .
707.517
8.065
982.187
73.964
5

,,

1918

. …
707.586
8.049
981.217
56.834
28 Sept.

1918

…
708.708
8.042
971.557
65.637 –
21

1918

….
706.810
7.997
956.250
77.383
14

1918

….
707.695
7.988
954.057
87.561
7

1918

….
707.437
7.959
953.797
61.104
31

Aug.
1918

….
709.316
7.953
946.392 46.733

24

Nov.

1917

….
62.377
6.883
852.847
63.735
25

Nov.

1916

….
584.591
6.725 736.284
48.950

25 Juli

1914

….
162.114 8.228
810.437
6.198

27
November
1918.

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1059

Data

Disconto’s

Belee-
Beschik.
baar
Def-
king.-
Hiervan

otaa
Schatkist.
nin gen
Metaal.
percen-
p,ameisen
recht,treek.,
aaldo
lage

23Nov.1918
231.138 146.800
141.874
467.512
60
16

,,

1918
208.639
135.800
180.376
468.446
59
9

,,

1918
157.375 128.500
120.416
490.242
65
2

1918
144.640 115.500
129.546
491.672
65
26Oct. 1918
142.996
116.500 119.685
497.709
66
19

,,

1918
133.696 106.000 119.279
499.995
67 12

1918
118.290 91.000
117.106 503.772
68
5

,,

1918
110.654
89.000 112.556
507.415
69
28Sept.1918
117.418 98.000 112.782
508.671
69
21

1918
113.457
94.000
101.081
507.411
69
14

1918
99.258 80.000
102.049
510.661
70
7

1918
89.209 70.000
104.711
511.685
70
31 Aug. 1918
75.116
57.000
104.715 517.884
72

24 Nov. 1917
66.631
55.000
91.965
‘515.027
78
25 Nov. 1916
68.280
50.000
66.229 433.374
75

25 Juli 1914
67.947 14.300
61.686
43.521
1
)
54
‘) Op
de
baai.
van
2/6 metseidekking,

Uit de bekendmaking van den Minister van Finan-
ci ë u blijkt, dat uitstonden op:

16Nov. 1918

23Nov. 1918

Aan schatkistpromessen
f
284.870.000,-
f
303.870.000,-
waarvan rechtstreeks bij
de Ned. Bank geplaatst ,, 135.800.000,- ,, 146.800.000,-
Aan schatkistbiljetten 123.720.000,- ,, 123.720.000,-
Aan zilverbons ………., 71.594.823,- ,, 71.212.756,-

JAVASCHE BANK.

Voornaamste posten in duizenden guldens.

Naast de per .mail ontvangen gegevens worden de telegrafisch
bekend geworden totaalcijfers der obligo’s en uitzettingen en
het beschikbaar metaalsaldo van latere data opgenomen.

Goad
Ziloe,
I
Data

opelachb.
Bank.
Andere

schulden

16 Nov. 1918
281.800
9

,,

1918
279.000
2

1918
275.100

31 Aug. 1918 ……
102.379 13.803
183.693
1

74.039
17

1918 ……
103.949
12.668
185.216
1
73.345
10

,,

1918 ……
103.476
13.170 187.525
1

73.261

17 Nov.

1917 ……
85.622
16.736 175.781.1

56.067
18 Nov. 1916 ……
71.742 22.678
157.481

1

54.084

25 Juli

1914…….
22.057
31.907
110.172
1

12.634

Data
Dia-
conto’s

Wissel.. buiten
N..Ind.
betaalbaar

Bdee.
ningen
DIcrrse
–
nin gen
2)

Beschik.

metaal.
saldo

1

kings.
percen-
1

togo

16Nov.1918
161’100
*5*
60.500
9

1918
157.300
‘
60.100
•

2

1918
153.100 59.100

7.325
–
25.690
72.771
31 Aug.1918
20.113
64.864
45
17

,,

1918
7.580
24.259
70.855
25.947
65.082
45
10

1918
7.521
24.091
71.630
27.752 64.712
45

17Nov.1917
7.156 33.570
71.791
22.671
55.989
45
18Nov.1916
6.215
37.283
65.317
12.952 52.107
45

25 Juli 1914
7.259
6.395 47.934 2.228
1

4.842′)
44
1)
Slutpoet
der activa.

2)
Op
de baai. van
2/,
metaaldekking.

SURINAAMSCHE BANK.

Voornaamste posten in duizenden guldens.

Data
Metaal
Circulalie
Andere
opcischb.
schulden

t
1
Dkcontos
1

Div. reke-
ningen’)

24 Aug. 1918 ..
665
1.261
1.059
1.151
73
17

,,

1918

..
660
1.284
1.015
1.156
70
10

,,

1918

..
646
1.403
931
1.153
73
,,

1918

..
632 1.431
1.006 1.153
849

25 Aug. 1917 ..
713
1.113
995
905
730
26 Aug. 1918 ..
715
1.035 978
891
583

25 Juli

1914

..
645
1.100
560
735
396
1
.1
ntuitpost der activa

BUIt4LANDSCHE BANKSTATEN.

Aan het eind van ieder kwartaal wordt een overzicht gegeven

van enkele niet wekelijks opgenomen bankstaten.

RANK VAN ENGELAND.

Voornaamste posten, onder bijvoeging der Currency Notes,

in duizenden p: st.

Currency Notes.
Data

Metaal

Circulatie

Bedrag
1
Goudd.
1
Cao. Sec.

20 Nov. 1918 75.171

65.223 293.791 28.500 273.032
13

1918 74.585

64.937 290.924 28.500 269.661
6 ,,

1918 74.092

64.700 290.924 28.500 269.661

30 Oct. 1918 73.948

64.203 287.585 28.500 266.704

21 Nov. 1917 55.856

42.472 191.944 28.500 165.644

22 Nov. 1916 56.469

36.920
1
135.808 28.500 104.878

22 Juli 1914
1
40.164

29.317

Data
Cao.
Sec.
Other
Sec.
Public
Dopo,. Other
Depo,.
Re.
serve

Dek.
king.-
sereen.
tape
1)

20Nov. ’18
61.788 99.880 29.668 142.673
28.398
16,48
13

,,

’18 58.596
97.607
30.009 138.704
28.098
16,65
6

’18
57.865
95.129
31.676
131.447
27.642
17,07
30 Oct. ’18
57.752
95.356
29.634 133.978 28.195
17,23

21Nov.’17
58.736
91.958
42.175
122.596
31.834
19,32
22Nov.’16
42.188
98.634
55.580
105.418 37.938
23
1
!,

22Juli ’14
11.005
33.633
13.735
42.185
29.297
52′!,

‘)
V.,ehoucling
tuuchen
Reserve en
Deposit..

DUITSCHE RIJKSBANK.

Voornaamste posten, onder.bi.jvoeging der Darlehens-

kassonscheine, in duizenden Mark.

ijota
,vsetaa,
Daarvan
Goud
_________________

Ka.,en.
schetne
Circu.
lalie

Dek-
king:.
percen-
tage ‘)

15 Nov. 1918
2.571.627 2.550.234
3.363.665
17.454.316
34
7

,,

1918
2.578.655 2.550.263 3.187.226 16.959.253
34
31 Oct.

1918
2.603.182 2.550.019 3.062.385
16.661.550
34
23

,,

1918
2.661.357 2.547.308 2.910.884
16.420.768
34

15 Nov. 1917
2.529.061 2.404.900
998.177 10.363.334
34
15 Nov. 1916
2.533.020 2.516.753
300.574
7.178.348
39

23 Juli

1914
1.691.398
1.356.857 65.479
1.890.895
93

1)
Dekking
der circulatie door metaal en Kasaen.cheine.

Data
Wtssols
Rek. Cr1.

Darlehenskasscn,cheine

Totaal
In kas bij
uitge-
de Reichs.
geven
bank

15 Nov. 1918
21.142.468
10.303.817
13.295.900 3.360.000
7

,,

1918
19.443.590
9.325.904 12.911.700
3.277.400
31 Oct.

1918
20.679.210
10.733.766 12.606.600
3.056.700
23

,,

1918
18.732.525 9.058.939 12.173.000
2.903.000

15 Nov. 1917
11.688.038
5.726.140 6.740.700 984.500
15 Nov. 1916
8.230.813
3.933.091
2.691.800
288.500

23 juli

1914
750.892
943.964

RUSSISCHE STAATSBANK.

Sedert S November 1917 is geen bankstaat verschenen.

1060

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27 November 1918

BANK VAN FRANKRIJK.

Voornaamste posten in duizenden irancs.

Data
Goud
Waarvan
in het Buitenland
Zilver
Te goed
in hei
Buitenland

Buit gein.
tiaorsch.
old. Staat

21 Nov.’18
5.452.260 2.037.108 318.950
1.492.699
18.300.000
14

’18
5.447.889
2.037.108 318.847
1.434.652
18.800.000
7

,,

’18
5.444,71L 2.037.108 319.941 1.411.927
18.800.000
81 Oct. ’18
5.443.298 2.037.108
320.127
1.382.407
18.800.000

22 Nov.’17
5.331.456
2.037.108
248.517
786.119 12.750.000
23 Nov.’16
5.036.089
– –
316.258 840.690 6,600.000

23 Juli’14
4.104.390
–
639.620
–
–

Wissels
Uil
g
e-
stelde
Wiajels
1

ning
1

Belee-
Bankl,il-
Jetten

I

Rek. Crt.
Parti-
iuljreu,

Rek.
Crt.
Staat

PP
758.732
1.045.209
846.314
30.191.585
2.964.650
274.496:
801.702 1.050.126
852.548
30.570.710
2.918.106
296.832
1

89.356
1.051.502
839.123 30.820.345
2.945.781
77.833′ 876.990 1.052.963 824.150 30.782.046 2.876.163
175.898
0
t.
718.843
1.149.173
1.130.350 22.414.455
2.800.326
52.6261
601.978
1.362.556
1.346.936 15.952.396 1.852.500 86.220
t

1.541.080
–
769.400
5.911.910 942.570
4OO.ö6O

SOCIM GÉNÉRALE DE BELGIQUE.
1)

– Voornaamste posten in duizenden franes.

Data

Metaal
inc!
buiten!.
saldi

van
buiten!.
vora’er.

Beleen.
van
prom. d.
provine.

u.,i,sds
en
bdeen.

1

Circu-
1

Zatte

Rek.
Crt.
saldi

17Oct. ’18
1.216.753
100.082
480.000
97.728 1.507.912 377.440
10

’18
1.219.743
100.021
480.000
100.040 1.508.011 382.595
3

,,

’18
1.144.781
100.011
480.000
95.287
1.452.612
358.318
26Sept.’18
1.145.778 99.982
480.000
101.783 1.452.948
365.452

18Oct. ’17
476.043
90.903
480.000
100.351
1.172.474 91.204
19Oct. ’16
352.872
76.033
480.000
39.834
828.739
110.068
1)
Sedert einde 1914 niet de functie van
circulstiebank
belagt.

VEREENIGDE STATEN VAN NOORD-AMERIKA.

FEDERAL RESERVE BANKS.
Voornaamste posten in duizenden dollarB.

1

Waarvan Waar-
1
van in
Zilver
F.R.
Note., in
Dato
Goud
1
voor dekking
i
het bul-
cie.
circu-
F. R. Notes
1
ienland
Zatte

20 Sept. ’18
2.023.558 1.190.072
5.829
52.481
1
2
.
29
5.
031

13

’18
2.024.559
1.167.218 5.829 53.173
2.245.429

6

’18
2.016.983
1.131.394
5.830
53.511
2.180.679
30 Aug.

’18
2.013.794
1.103.030
5.829
53.168
(2.092.708

21 Sept. ’17
1.402.317
545.451
52.500
49934
1

670.246

Algem.
1
Percent.

Totaal
Waar.
Dek-
1

Goud.
Data
Wi,,cls
Deposiios
van
Kapliaal
kings-
percen-
1

dekking
1

circa-
_____________

tagei)
1

latie

20 Sept. ’18
1.910.178 2.284.107 78.689
51,1
51,9
13

,,

’18
1.852.997
2.319.390
78.553
52,9
51,9
6

,,

’18
1.775.740
2.244.027
78.359 55,3 51,9
30 Aug. ’18
1.660.798
2.141.553
78.168 57,9
52,7

21 Sept. ’17
344.770 1.392.962
58.354 74,3
81,4
1)
Verhouding tusschen:
den
totalen goudvoorraad. zilver etc., en de’
opeischbare schulden:
F. R.
Notes en netto
depositoe is’
t inbegtip
van,
het kapitaal.

PARTICULIERE BANKEN AANGESLOTEN BIJ HET
FED. RES. STELSEL.

Voornaamste posteti in duizenden dollarB.

Data
Aantal
Totaal
uitgezette
t
Reaerve
hij de Totaal
Waarvan
time
banken
gelden en
F. R. bank,
depoitos
deposita
bdegglngen

13 Sept.’18
734
12.960.874 1.163.163
11.315.598 1.446.947
6

,,

’18
735
12.999.208
1.192.072
11.368.123
1.461.373
30Aug.’18
734
12.784.531
1.232.163 11.228.827 1.450.020
23’18
,,
734
12.885.251
.1.165.743
11.321.518 1.445.282
16

,,

1
181
735
13.002.672 1.157.759 11.494.593
1.451.037

EFFECTENBEURZEN.

Amsterdam, 25 November 1918.

In het tumult van de achter ons liggende berichtsperiode
heeft de beurs als zoodanig op de internationale markten
voor effectenbeur-zen slechts weinig de aandacht getrokken. –
De handel is over het algemeen binnen zeer matige grenzen gebleven, welke omstandigheid’ in de onderscheiden landen
weliswaar uiteenloopende oorzaken heeft gehad, doch die
een vrijwel gelijk aspect te voorschijn heeft geroepen.
Vooral te B e r lij n zijn de omzetten uiterst miniem
geweest. Tot den 15den November waren de beurzen in
Duitschiand gesloten en hoewel de heropening eenige ver-
ademing heeft gebracht, kon zij er toch niet toe bijdragen
een betere stemming in het leven te roepen. De heropening
der beurs heeft slechts aanleiding gegeven tot liquidaties
op vrij groote schaal; dat de verkoopen geen grooteren
omvang hebben aangenomen, is -eensdeels toe te schrijven
aan de uiterst gebrekkige verbinding van de hoofdplaatsen
met de provincie, anderdeels aan de beperktheid van de
vraag, die tegenover het aanbod kon worden gesteld. Het
steun-syndicaat is niet meer werkzaam en de spaarbanken
zijn huiverig tot opname van het aangeboden materiaal
over te gaan, zoolang de binnenlandsche en buitenlandsche
situatie nog zoo weinig geconsolideerd is.
Het zijn deze situaties, vrijwel in gelijke mate, die de bui-
tengewone lusteloosheid van de effectenmarkt te Berlijn
volkomen verklaren. Wat de buitenlandsche positie betreft,
zijn het voornamelijk de voorwaarden voor den wapen-
stilstand, die zeer groote bezorgdheid hebben gewekt. De
vorige week werd in deze kolommen reeds gewezen op het
belang van de kalivelden en ertsgroeven, die voo!- de Duit-sche nijverheid door de bezetting, althans tijdelijk, verloren
gaan. Thans kan hierbij nog worden gevoegd de stelselloos-
heid, die in de voedselvoorziening is ontstaan, door het
afsnijden van groote gebieden, die van overwegend belang
waren, als de Oekraïne, Roemenië, Galicië, enz., alsmede
door liet uitleveren van een zeer aanmerkelijk deel van het
transportmateriaal.
De toestand in- het binnenland echter baart, zoo mogelijk,
nog grooter zorg. Een burgeroorlog staat op het punt u.it te
breken met, als gevolg, een uiteenvnllen van het Duitsche
Rijk. Reeds klinken er stemmen, die pleiten voor een afzon-
derlijke Zuid-Duitsche Republiek; reeds staan steden als
Hamburg op het punt zich mt de omliggende landen als
zelfstandig te verklaren, indien de constituante niet zeer
spoedig bijeengeroepen wordt. Naar het schijnt is Berlijn,
met zijn overwegend industrieele arbeidersbevolking, die het sterkst onder den invloed staat van de uiterst linksche
elementen, krachtig gekant tegen het doen houden van een
algemeene vergadering, waar de •staatsvorm van het Duit-
sche Rijk kan worden vastgesteld. Mocht deze groep in de
thans komende dagen de leiding verkrijgen, zij het slechts in een eenigszins aanmerkelijk deel van het land, dan zijn
de gevolgen moeilijk te overzien.
Allereerst doen wij hier eenige gemiddelde koersen vol-gen van dezelfde waarden, die reeds in vroegere nummers
van dit orgaan werden gereleveerd. Voor 22 November
vinden wij dan: een gemiddelden koers van 171 pCt. voor
24 aandeelen met ,,vnriabele koersen”; een gemiddelden
koers van 215 pCt. voor 10 aandeelen der ,,eenheidsmarkt”;
terwijl deze gemiddelde noteeringea vooi- 28 Juli 1914,
dus bij het uitbreken van den oorlog, resp. 185 pOt. en 232 pCt. waren. Iedere waardeering der winsten, uit den oorlog
ontstaan, is derhalve uit het koerspeil verdwenen en heb’
beu integendeel plaats gemaakt voor een ,,onder-waardee
ring”, waarvan cle gemotiveerdheid thans niet kan worden
beoordeeld.
Behalve de vrees voor een burgeroorlog hebben ook cle
voorgestelde en verwachte maatregelen, die genomen zullen
worden, als het tegenwoordig bewind de macht kan blijven
behouden, een zeer deprimeerenclen – invloed op de beurs
uitgeoefend. In de eerste plaats is men bevreesd voor de
socialiseering van de bedrijven, die daarvoor in aanmerking
komen. Op deze -socialiseering loopt het voorschrift om
80 pCt. van de oorlogswinsten te reserveeren (tegen tot nu –
toe slechts 60 pOt) reeds voor een deel vooruit. Hier.
bij komen de zorgen voor de oorlogsleeningen. Weliswaar
hebben de actueele bewindvoerders uitdrukkelijk verklaard,
dat van een annuleering geen sprake zal zijn, doch aan den
anderen kant gelooft men, dat de speciale belastingen op
liet bezit aan oorlogsleeningen zoodanig zullen worden, -dat
practisch toch van een annuleering, althans van een zeer
aanmerkelijke waardevermindering, kan worden gesproken.
Vervolgens is het probleem van de demobilisatie uiterst
moeilijk op te lossen. Ware alles gegaan, zooals tot vool-

27 November 1918

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

1061

enkele maanden nog was verwacEt, dan zou van, een pro-bleem niet zijn gesproken. Dan ware het gansche plan van
geleidelijke demobilisatie tot uitvoering gekomen en zou
er geen sprake zijn geweest van een plotselinge opeenhoo-
piug van gewezen soldaten, die werk en brood verlangen.

Een en ander heeft de groote meerderheid geheel afkee-
rig gemaakt van het entamereu van nieuwe beursaffaires.
Er bestaat alleen en uitsluitend animo tot verkoopen, zÔS
zelfs, dat opnieuw aan een sluiting der beurzen wordt ge-
dacht. Hiertegen echter hebben de leidende personen krach-
tig hun stem verheven en op grond van de noodzakelijk-
heid tot het beschikbaar houden van een plaats, waar ten-
minste bij tijd en wijle eenige liquidaties uitgevoerd kunnen
worden, het onbelemmerd functioneeren bepleit. Ht is
mogelijk, dat spoedig in dit opzicht een vaste lijn zal wor-
den gevolgd. In de eerste plaats komen heden te Berlijn
afgevaardigden van verschillende Raden uit het land bij-
een, waarvan men hoopt, dat zij de Nationale Vergadering
zullen uitschrijven, secundo wordt dc innerlijke Organisatie
van de beurs, het verkiezen van een beursbestuur, e.t.q. op
deniocratischen grondslag gesteld, waardoor voor de tegen-
woordige tijden een normaal verkeer meer verzekerd schijnt.

Ook buiten de beurs is dc onrust zeer goed merkbaar.
Het ,,hamsteren” van bankbiljetten heeft nog steeds geen
einde genomen; de opvragingen van deposito’s bij de ban-
ken gaan zondci onderbreking verder. De stortingen op
de inschrijvingen voor de negende oorlogsleening maken
een overzicht eenigsziils onduidelijk; op den zeveuden No-
vember, den dag na de sluiting van den inschrijvings-
termijn, op welken slechts 30 pCt. gestort behoefde te wor-
den, was reeds een bedrag van 8990 millioen Mark,
derhalve ongeveer 87 pCt., betaald. Deze groote betalingen
nivelleeren derhalve eenigszins de opvragiagen; desondanks
is reeds meer dan een tiende gedeelte van alle deposito’s
opgevorderd. Namens de Regeeri ng werden geruststellende
verklaringen gepubliceerd, zoowel met betrekking tot de
beursbelangen als tot de interessen vau het publiek bij de
bankinstellingen. Af te wachten blijft of het vertrouwen
iii het tegenwoordig bewind zoodanig is, dat van deze ver-
klaringen eenig nut kan worden verwacht.
Te W e en e n is de toestand natuurlijk niet zeer veel
beter. In financieele kringen is ook hier de zorg voor de
staatsleeningen overheerschend, wijl in de voormalige
Dubbel-Monarchie het ontbindingsproces reeds een feit is
geworden, zonder dat nochtans vaststaat, hoe de finaucieele
regeling der onderscheiden nieuwe staten zal worden. Het be-sluit van de nieuwe Tsehechisehe Regeering, om de vervallen
coupons der staatsleeuingen bij belastiogbetalingen in ont-
vangst te nemen, heeft de onrust niet verminderd. Welis-
waar erkent de nieuwe Staat hiej-mede zijn speciaal gedeelte
van de algemeene schuld, doch hierbij dient in aanmerking
te worden genomen, dat Duitsch-Oostenrijk absoluut en
relatief voor zeer veel grootere bedragen alleen reeds op
de oorlogsleeningen heeft ingeschreven, zoodat een verdee-
ling, in verhouding tot het tegenwoordig bezit, zonder
eenigen twijfel, op heftigeu tegenstand bij het Duitsch-
Oostenrjksche gedeelte der bevolking zou stuiten. Daar-enboven blijft dan nog het vraagstuk der buitenlandsche
schulden geheel onopgelost.
Inmiddels zal wellicht de openstelling der inschrijviig op
een Duitsch-Oostenrijksche Staatsleening, waarbij voor een
vierde gedeelte obligaties der oude oorlogsleeningeii in beta-
ling gegeven kunnen worden, eenige kalmte verschaffen. De
leeuing wordt geëmitteerd in den vorm van schatkistbiljet-
ten, welke dooi de Banken niet worden overgenomen, doch
slechts worden geplaatst tegen een provisie van 34 ‘pCt.
De koers van uitgifte is vastgesteld op 99 pOt. voor hen,
die gedeeltelijk met ooi-logsleeningen, op 97 pCt. voor dege-
nen, die hun inschrijvingen in contanten voldoen. De schat-
kistbiljetten zijn van het 4 pCt.-type en zijn aflosbaar
na twee jaren indien de houder, na 5 jaren indien de
Staat hiertoe den wensch te kennen geeft.
Hoewel het bovenstaande reeds de weerspiegeling is van een min of meer geordenden toestand, is de algemeene op-
vatting omtrent de naaste toekomst toch zeer pessimistisch
gebleven. Steeds verdej- gaat, ook in Duitsch-Oostenrijk, de
leiding den uiterst linksehen weg op en voortdurend wor-
den effectenbezitters hierdoor aaugespoord hun bezit tot
eiken prijs te realiseeren. Vooral bankaandeelen hebben
van het voortdurend aanbod sterk te lijden gehad; hier-
onder in de eerste plaats de juist in den jougsten tijd vSÔr
het uitbreken van cle revolutie zoo sterk gefavoriseerde
aandeelen der Tschechische Banken. Teneinde aan den aan-
drang van sommige zijden, om de beurs te sluiten, althans
gedeeltelijk toe te geven, heeft het beursbestuur thans be-

sloten den beurstijd met een half uur te verkorten, n.l. van
11 tot
1234,
in plaats van tot 1 uur. –

De ioop van zaken heeft op de beurzen in de landen der
Entente wel een verschillenden, (in vergelijking met de
markten van Berlijn en Weenen) doch toch niet onverdeeld gunstigen indruk gemaakt. Te P a r ij s was echter de stem-
ming zonder een.ig voorbehoud uiterst opgewekt, al heeft
de handel geen grooten omvang aangenomen. Dit moet
echter grootendeels worden toegeschreven aan het feit, dat
de provincie algemeen nog feest viert en onder deze om-
standigheden slechts matige belangstelling voor de beurs
over heeft. Bij kalme omzetten konden niettemin zeer aan-
merkelijke koersverbeteringen worden bereikt, vooral voor
de staatsleeningen, die bij voortduring en in groote bedra-
gen uit de markt werden genomen.

Vanuit L o n d e n zijn slechts weinig bijzonderheden be-
kend geworden. De tendens daar ter plaatse is echter niet
onverdeeld gunstig geweest, hetgeen in verband moet wor-
den gebracht met de aanstaande verkieziugscanlpagne, waarbij het vraagstuk van den vrijhandel en dat van de
arbeiderswetgeviug vooraan op – het programma zullen
staan. Beide problemen hebben de beurs eenigszins ver-
• schrikt, vooral waar is gebleken, dat de tegeuwoordige Re’
geering het plan koestert verschillende voorkeursrechten in te voeren, waardoor het haudelssysteehi van Engeland
op geheel gewijzigde basis zal worden gesteld.
Te N e w Y o i k was een zwakke stemming domi-
neerend. De Amerikaansche Regeering anuuleert voort-
durend reeds uitgegeven opdrachten tot veivaardiging van
oorlogsmateriaal. De contracten waren weliswaar onder dit
voorbehoud gesloten, doch algemeen waren de bedrijven in-
gei-icht op het tea volle ten uitvoer brengen der gegeven
orders. Nu dit niet meer behoeft te geschieden, moeten de
fabrieken zich plotseling gaan inrichten op het produceeren
van artikelen, die voor de tijden na den oorlog benoodigd
zullen zijn, doch dit kan uit den aard der zaak slechts na
verloop van eenigen tijd geheel zijn geregeld. Bovendien
hebben verschillende industrieën, machines en installaties
doen bouwen, die thans met groote kosten voor de nieuwe
eischen veranderd moeten worden, of zelfs geheel waarde-
loos zijn geworden. Alles te zamen brengt natuurlijk . der-
ving van winsten en zelfs zuiver verlies te voorschijn, het.
geen zich weerspiegelt in de dalende richting van de elf ee-
tenkoersen. Ook het besluit van de Marinetrust, vermoede-
lijk onder inspiratie van hoogerhand genomen, om den ver-
koop van de onder Engelsche vlag varende schepen der
Trust aan Engeland uit te stellen, heeft de markt in het
algemeen ongunstig beïlivloed. Men heeft uit dit feit het
plan der Regeering gedistilleerd, om haar tot vOör den oor-
og indifferente politiek ten opzichte van het scheepvaart-
verkeer in den veivolge plaats te doen maken voor diep
ingrijpende bemoeiingen.
T e o n z e n t heeft over het geheel een uiterst kalme
stemming bestaan, met eerder ecu neiging tot reactie, na
het wilde herstel van de voorgaande berichtsperiode. Voor
Ncderlanclscice staatsleenin gen
was de tendens vrij gunstig,
met uitzondering van de allerlaatste ‘dagen, toen zich eenige verkoopdrang manifesteerde, na het passeeren in de Tweede
Kamer der Staten-Generaal van het wetsontwerp voor de nieuwe Staatsleening. Deze leening is de grootste, ooit te
onzent dooi-gevoerd. Zij wordt n.l. geëmitteerd ten bedrage
van 350 millioen gulden, zonder conversie, terwijl de vorige
emissie weliswaar 500 millioen gulden beliep, waarin echter
voor ongeveer de helft de conversie der vroegere 5 pCt. lee-
ning was begrepen. De Regeering is thans weder overgegaan
tot het 5 pCt.-type, tevens met het dreigement van een ge-
dwongen leening. Het ziet er naar uit, dat hiervan
;
even-
min als bij eenige der vorige keeren, gebruik behoeft te
worden gemaakt. Echter is thans reeds een neiging merk-
baar, om oude staatsleeningen te realiseeren, teneinde gel-
den Vrij te krijgen voor inschrijvingen op de nieuwe
emissie.
Van
buitenlandsche staatssoorten
waren Russen vast ge-stemd. Tevens werd de aandacht meer gevestigd op Brazi-
liaansehe waarden, met name 5 pOt. Brazilië 1895, die vrij
levendig werden verhandeld, in verband met het vooruitzicht
op het weder openstellen van het internationale verkeer.

19Nov.
22Nov. 25Nov.
Mizina
of
daling.
41/
3
0/
Ned. W. Sch

1916
90
88
1
Ii,
88/ie
–
1
1
1
16

4

0
/0

°

,,

1916
83
82
1
13
8215/i
–
1
/30
31/3
0/

,,

. . . .
70
70 70
3

°/

,,

,,

,,

. . . .
63
3
1s
63I3
63I
-f

/s
213
0/

Cert. N. W. S.

……
5410
55
55
1
/
+
114
5

0/

Oost-Indië 1915
–
..
.
94
7
/8
94
93/8
–
1
4

0
/0
Hongarije Goud
..
. .
32010
32Io
38/
+
53/4

1062

ECQNOMISCH-STATlTISCHE BERICHTEN

27 November 1918

19 Nov. 22Nov. 25Nov.
RZgO

4
0
/o Oosteur. Kronenrente 30
1
I

29/io 278/4 –
5

0
10 Rusland
1908
…… .40/8

40/io 41
1
/

+ 18/g
41/
t
0/
t
, Iwangorod Dombr

370/
8
358/s

35

– 20/&

4 °/o Rusland Cons. 1880

358/t

34/8

33114 –
2’I2

4
°Io
RusI. bij Hope & Co

37

34

35

– 2

4

0/
Servië 1895 ………51

51

50
0
/2
–
I/O

4
1
/
0
/0
China Goud 1898 .

64

65
1
/

65’/e
+
1)/s

4

o/
o
Japan 1899 ……..51

51

51
4 °/o Argentinië Buiteni

64/8

6418

64/b
5

°/o Brazilië 1895 ……68

69

69018
+
5

0/

,,

1913 ……5l/

518/
t

–

Van de locale afdeelingen heeft de
scheepvaartninrkt
mee-
rendeels een ongeanimeerd verloop gehad. Weliswaar is
socialisatie van de bedrijven ,,die hiervoor in aanmerking_
komen”, voorloopig van de baaii, doch aan den anderen
kant houdt de beurs rekening met het feit, dat ongetwij
leid groote bedragen gevorderd zijn voor de invoering van
nieuwe maatregelen op het gebied der sociale wetgeving en
men neemt aan, dat de scheepvaartonderneiningen in de
eerste plaats hun bijdrage hieraan zullen hebben te voldoen.
Hierbij kwam, dat vooral aan het einde der berichtsperiode
geruchten liepen omtrent aanmerkelijke verlagingen der
vrachten, welke tot nu toe wel onbevestigd zijn gebleven,
doch die niettemin den kooplust voor scheepvaartaandeelen
niet hebben aangewakkerd. –

–

.

19Nov. 22Nov. 25Nov.
Rijzingof

Holland-Amerika-Lijn …. 416
1
h 398

391

– 25
1
!2

,,

,,

,, gem.eig. 399
1
!, 376

375

– 24
1
!2
Holland-Gulf-Stoomv.-Mij .. 275

275

275
Roll. Alg. Atl. Stoomv.-Mij. 17681
4
1760/
4
171V3 – 511
4

Hollandsche Stoomboot-Mij.. 225

218

212

– 13
Java-China-Japan-Lijn …. 307
8
/ 297

287 ‘/ – 20’/2
Kon. Hollandsche Lloyd .. 183
1
/s 175
1
172/ –
Kon. Ned. Stoomb.-Mij ….. 250’/4 241)14 2341/4 – 16
Kon. Paketvaart-Mij ……. 260′!, 247’/2 243

– 17.”,
Maatschappij Zeevaart …. 225

330

329

+ 101
Nederl. Scheepvaart-Unie .. 259
1
/o 253

248

–
Nievelt Goudriaan ……..513

501
1/
480

– 33 ,
Rottèrdamsche Lloyd …… 2950/, 2860/
8
283

– 12/2′
Stoomv.-Mij. ,,Hillegersberg” 380

380

380
,,Nederland” .. 284

276

2731/2 – 10
1
/,

,,Noordzee” .. 219

211′!2 208′!, – 10’/2′

,,Oostzee” …. 365

370

370

+ 5

Ook de overige afdeelingen aan onze beurs waren niet
gunstig gedisponeerd.
S’uilcerwaardcn
bleven uiterst bom,
na een geringe opleving; de met de Indische cultures iii
verbinding staande handelsondernemingen en baukinstel-
liugen waren vrijwel verwaarloosd. Een vrij scherpe reactie
viel te constateeren
voor
r,,bberwaarden
en
tabaksaandee-
ten.,
nu is gebleken, dat de komst van den vrede niet zoo
onmiddellijk wijziging in den toestand van cle betrokken
ondernemingen heeft gebracht. .
Daarentegen konden zich
pe troleuntwaarden
aauvanke-
lijk in een zeer geanimeerde stemming verheugen. Naar liet
schijnt, zijn groote kooporders van Frauscjie zijde voor
aaudeeleu Koninklijke hier ter beurze geëffectueerd, hetgeen
dcii koers krachtigen steun heeft verleend. Aan dcci auderdu
kant echtei verkreeg langzamerhand de situatie in het
buitenland, ten Oosten van onze grenzen, meer en meei
invloed. Zelfs liepen reeds geruchten omtrent het uitbre
keu van oproer in Roemenië, hetgeen voornamelijk aan-
deelen Geconsolideerde gevoelig heeft aangetast. De afdeé-
ling verlaat de berichtsperiode in gedrukte tendens.
..

–

19Nov: 22 Nov. 25Nov.
Rijzing

Amsterdamsche Bank

181
1
/ 1848/
4
1848/4 + 31/3

Ned. Handel-Mij. cert. v. aand.
1768/4
174/8 171e/8 – 4/a
Rotterd. Bankvereeniging .. 140/4 141
1
/2 141
1
!1 +
8/4

Amst. Superfosfaatfabriek. . 179 164
1
/,
164
1
!, –
Van Berkel’s Patent ……139

137

134 ‘/, – 4l/8
Inaulinde Oliefabriek……240

230
1
/

225
1
/,
– 14
1
1
Jurgens’ Ver. Fabr. pr. aand.
1018/4
101
2
/0
1018/8
–
0/0
Ned. Scheepsbouw-Mij. …. 170

170

170
Philips’ Gloeilampenfabriek 380

380
1
/2
381
1
!3 -]-
i’fi
R. S. Stokvis & Zonen …. 504
1
/ 478

467

– 37
1
12
Vereenigde Blikfabrieken.. 137 140 140 + 3
Compania Mercantil Argent. 2240/
4
2188/
4
221
7
/8 + 2/
Cultuur-M.ij. d. Vorstenland.
1470/4
143 1408/4 – 7
Handeisver. Amsterdam. . . – 387

378
0/2
370
1
/2 –
16
1
1,
Roll. Transatl. Handelaver. 140
1
/ 145

140

–
1/

Linde Teves & Stokvis ……211

207

203’/ – 71/t
VanNierop&Co’sllandel-Mij 172

179.

175

+ 3
Tels & Co’s Handel-Mij …. 161

160

160

1
Gecons.Holl. Petroleum-Mij 242
3
/ 232

222
‘/4
– 20
1
/

19Nov. 22Nov. 25Nov,

Kon. Petroleum-Mij ……. 427V, 414
0
11 4101/ – 17
Orion Petroleum-Mij…….95
1
/2

95
1
/2

–
Steaua Romana Petr.-Mij . . 172
1
/1
170

162
1/ –
10
Amsterdam-Rubber-Mij……183
0
/, 176
1
!1
173
1
/8 – lO’/s
Nederl.-Rubber-Mij. …… 113′!, 106

103

– 100/
2

Oost-Java-Rubber-Mij……227
0/

2161/, 215

–
Deli-Maatschappij ……..515

492’1

489’/, – 25
1
/,
Medan-Tabak-Maatschappij.. 225

215h/ 213

– 12

Senembah-Maatschappij…. 469

450

448

– 21

De
Âmerikaanschc markt
i’as vrij lustloos en in aan-
sluiting aan de aanwijzingen van Wallstreet meerendeols
op lager niveau. Alleen spoorwegwaarden wisten zich goed
01) peil te houden.

–

19Nov. 22Nov. 25 Nov.

American Car & Foundry .

75
1
/

70’/io 74
Anaconda Copper ……..149

144/8 143

– 6
Un. States Steel Corp…..90

89
8
/4

88
1
/8

la/s
Atehison Topeka ………. 93’/2

93
1
/,

91′
2
/io – l’Vio
Southern Pacifie ……….
950/4

95

95

– 114
Union Pacifie …………. 134

135

133

– 1
Int. Merc. Marine afgest.. . . . 32

29/io 29/i –

,;
profs 118/4 112

1111/8 – 70/8

De
geit/markt is
iets ruimer geworden. De noteering voor prolongatie geeft echter een niet geheel zuiver beeld er van.
Hoewel n.l. deze noteeriug aanmerkelijk lager is, dan de
v6rige week het geval was, is tot den genoteei
–
den koers
niet steeds geld disponibel.

GOEDERENHANDEL.

GRANEN.
26 November 1918.

De intei
–
natfonale graanloestanil blijft zich nog steeds
onduidelijk afteeke,ieis. De maatregelen, door de Gcasso-
cieerden tegen de Neutralen genomen, nl. (lat zij voor gerili-
men tijd nog sterk gerantsoeneerd zullen blijven, duidt wel
aan, dat men vreest, dat te veel op de wereldvoorraden iloge-
teerd zal worden, lIet zal interessant zijn, indien wij uu
misschien binnen niet al te langen tijd regelmatig de weke-
lijksche w.ereldverschepingen van tarwe en voedergranen
zullen opkrijgen. Wij zullen dan kunnen oordeclen of de
kraan al of niet te wijd open gezet wordt, doch de indruk,
dien wij op dit oogenblik krijgen, is dat daar geen sprake
van zal zijn. De voorraden in Noord- en Zuid-Amerika,
Australiö en Britsch-Indië zijn zeer ruim
cii
de scheep-
vaart zal waarschijnlijk niet in staat zijn de overschotten
binnen korten tijd naar Europa te vervoeren. Natuurlijk,
wij missen nog steeds als exportland Rusland, zoodat dc
risico, dat een volgend seizoen minder gunstig zou zijn ten-
gevolge van misoogst, aanmerkelijk grooter is dan vÔÔr den
oorlog, daar toen vaak êeu minder goede oogst in Noord-
of Zuid-Amerika ruim gecompenseerd werd door een vol-
doeuden oogst in Rusland en Roemenië. Men kan niet ver
–
wachten, (lat de oogst-1919 in Rusland normaal zal zijn; daarvoor zijn de toestanden te ongeregeld geweest, maar
men mag aan dcii anderen kant met vreugde constateeren,
dat de tegenwoordigc voorraden in de overige exportlan-
dcci aanmerkelijk grooter zijn dan in normale tijden het
geval was. Binnen korten tijd zullen Argentinië en
Australië wederom een nieuwen oogst hebben. De berichten
van Argentinië zijn gunstig, alhoewel de bebouwde opper-
vlakte en. 33j pOt, kleiner is dan verleden jaar. Het
exportsurplus van dcci ouden oogst was 1 November nog
1.300.000 tons.. De prijzen van tarwe, die te Buenos Aires
tengevolge van den waperustilstand plotselinsterk geste-
gen waren, zijn clan ook weer teruggevallen tot ea. het
niveau, waarop zij daarvoor waren.
De laatste berichten van Australië duiden een veel gerin-
geren oogst aan dan verleden jaar, voornamelijk tenge-
volge van den kleineren uitzaai, doch bij schatting zal ook
de nieuwe oogst nog een surplus geven van en. 2Y
2
millioeii
toas, terwijl er van den ouden oogst nog minstens 5 mii-
lioen tons ter verschepiiig beschikbaar is. In hoeyerre deze
voorraden spoedig vervoerd zullen worden, hangt natuur-
lijk in de eerste plaats af van de schccpsruimte.
Er werd reeds herhaaldelijk op gew’ezen, dat de zichtbare
tarwevooriaacl in de Vereenigde Stateii op het oogenblik ongekend groot is. Mochten de berichten in den loop van
1919 aangande den nieuwen Noord-Amerikaanschen oogst gunstig blijveu, dmi zal toch wel de vrees voor een wereld-
tekort van tarwe verdwijnen, integendeel er zal dan ook
geen statistisch bezwaar kunnen bestaan om ook Duitseh-
land voldoende van tarwe te voorzien.

27 November
1918

ECQNOMISC}LSTATISTJSCHE BERICHTEN

1063

Noteeringen.

Locoprjzen te Rotterdam/Amsterdam.

Chicago

1
1
Buenos
Aij,ej
S
oorten
25
Nov.
18
Nov.
1

25
Nov.
Data
1918
1918
1

1917
Tanoe
1

Mars
Have,

1
Tanoe
MaT,
Ltjnzaad
Dec.
Dec.
Dec.
Dec.
Dec.
Febr.
Tarwe (inlandsche) ……
25,-‘)
25,-
1
)
–
23 Nov.’18
226
124
1
12

72
3
/
11,80 5,60
20,65
Rogge (70 Kg. natuur gew.)
28,50
1
)
28,501)

16

,,

’18
226 126
1
!,
‘)

731/l)
–
–
–
s
–
380,-
1)

23Nov.’17
220
124
1
1,

69
7
1&
I1,90)
8,75 14,95
Gerst (60 Eg. natuur gew.)
20,-‘)

.

20,-
1)
–

23 Nov.’16
180/8
93
3
!8

57’Is
14,75 10,50
22,70′)

Mais (La Plata)

………-

23,-‘)
23,-
1)
–

23 Nov.’15
103
1
/
63′!,

89
9,454)
5,20
12,45
S)
Haver

(inlandsehe) …….
Lijnkoeken (Noord-Ame-

20 Juli
’14
.

82

‘)
56
1
1. ‘)

36
1
/

‘)
9,40
1
)
5,38
2
)
13,702)
rika
van
La Plata-zaad)
35,- ‘)
–
26,-‘)
•) Markten
gesloten.
.
Ljnzaad (inlandsch)

….
40,-‘) 40,-‘)
–

S)
per Dec.
‘) per
Sept.

‘)
per Nov.
4)
per
Jan.
‘)
Regeeringsprijs.

AANVOEREN in tong van 1000 K.G. voor verbruik in Nederland.

–
Rotterdam
Am,fcr,fam
Totaal
Artikelen
17-23
Nov.
1

Sedert
t

Ovc,ecnk.
17-23
Nov.
1

Sede.,t
1

Overcank.
1918 1917 1918
1Jan.
1918
tijdvak
1917
1918
1

1Jan.
1918
1

tijdvak
1917

Tarwe ……………..
–

9.044
253.376
–

2.920
88.227
11.964
291.603
Rogge ……………..
–

–
8.465
–

–
–
–
8.485

.

Boekweit

………….
–

–
2.314
–

–
–
–
2.314
–

–
114.637
–

4.590
80.134
4.590
.194.771
–

–
30.600
–

–
11.886
–
42.486
–

–
12.399
–

–
27.269
–
39.668

Mais

……………..
Gerst

……………..

–

–
8.322
–

–
7.560
–
15.882

Haver

……………..

Lijnkoek …………..
.
–

–
$4.078
–

–
27.985
–
62.063

Lijnzaad ……………

Tarwemeel ………….
–

756
19.988
–

6.068
3.051
6.824
23.039
Andere meelsoorten
–

19.716
–
–

4.286
–
24.002
–

AANVOEREN
in
tons van
1000
K.G. voor België.
18.555

370.194
414.127
–

–
–
370.194
414.127
Mais

…………….
–

90.191
28.629
–

–
–
90.191
28.629
Rogge

…………….
–

5.174
13.738
–

–
–
5.174 13.738

Tarwe ……………..
..

68.918
6.962.
–

8.807
–
77.725 6.962
Tarwemeel ………….-
Gerst

…………….

..

667
–

– –
25.670
667
Andere nseelsoorten
..
1
..498

25.670
–

43.254
–
–

9.510
–
52.764
–

liet geschatte exportsurplus van ma ï s in Argentinië
bedroeg
01)
1 November 2.300.000 tons, hetgeen wel een
groote kwantiteit is, doch in verhouding niet meevalt. De
mavsoogst van Noord-Amerika, die aanvankelijk klein
scheen te worden, is aanmerkelijk meegevallen en vooral
waar de kwaliteit uitstekend is, kan ook dit land, zon
noodig, belangrijke hoeveelheden uitvoeren. Ook de be-
sehikbare hoeveelheid 1, a v er zoowel iii Noord- als Zuid-
Amerika is ruim voldoende, vooral indien tengevolge van
deinobilisatie de behoefte van de legers zooveel vermindert.
De met lijnzaad bebouwde oppervlakte in Argentinië is iets grooter dan verleden jaar. De oogst, die aanvankelijk
veel door droogte geleden heeft, heeft zich late, goed ont-
wikkeld en met spanning zien wij de verdere berichten
tegemoet, vooral daar het overschot van dcii ouden oogst
uiterst gering is.

N c d e r 1 a ii d. Terwijl liet ,,agreement” met de Geas-
socieerde landen voor elkaar scheen te zijn, is het toch nog
niet definitief geteekend tengevolge van regelingen, die
speciaal Amerika wenschte te maken, en die het gedeeltelijk
iveer op losse schroeven zetten. Intusschen heeft ook
Amerika geen bezwaar gezien, (lat men voorloopig met den
aanvoer van hoeveelheden op basis van liet ,,agrecment”
een aanvang maakt, doch men weet hier nog steeds niet
definitief op welke wijze de inkoopen en ook de scheepvaart
geregeld zullen worden. Gevreesd wordt, dat een en ander
door de Geassocieerde Regeeringen gécentraliseerd zal wor-
den, zoodat van een vrijen inkoop ook voor onze Regeering
voorloopig nog niet veel zal komen. Intusschen is het s.s.
,,Adra” met ruim 7000 toas tarve, aanvankelijk voor Enge-
land bestemd, hier aangekomen, wat tenminste iets essen-
tieels geeft, waarop de verhooging van het broodrantsoen
gewettigd schijnt. Omtrent de 5, met meel in Amerika be-
laden schepen, waarover Reuter dezer dagen geseind heeft,
is hier nog weinig bekend. Dc aanvoeren van graan voor
België over Rotterdam zullen mi weldra wel niet meer
plaats vinden. De ,,Nieuw-Amsterdam” heeft evenwel, zoo-
als gepubliceerd, een lading voor dc Belgian flelief.

SUIKER.

Eerst over eenige weken zal mèn klaarheid kunnen.hebben
over do suikerproductie in de voornaarustebietsuikerlanden, nl.
Duitschland en het vroegere Oostenrijk-Hongarije.
De fabrieken in Duitschland vragen dringend om meer
werkkrachten en vervoermiddelen, teneinde den oogst geheel

te kunnen binnenhalen. In Bohemen heeft de voorloopige
Tsjechische regeering eene suikerconimissie iugesteld, vier
eerste taak zal zijn het moeilijke probleeni op te lossen
de suikerbolangen met Duitseh Oostenrijk en Hongarije te
liquideeren en de toekomstige verhouding te regelen. In
a n kr ij k is de opbrengst zeer teleurstellend en zal de
oogst waarschijnlijk beneden 100.000 tom geraffineerd blijven.
De voorraden in de 3 voornaamste Britsehe havens
bedroegen op 12 November:
1918

1917

1916

Londen …………..181.074

58.788

42.935 tom
Liverpool …………

76.97,6

63.634

2.530
Clyde …………….

73.385

34.685

5.187

Op Java is de oogst nu zoo goed als beëindigd, slechts
enkele fabrieken zijn nog aan hetwerk. Volgens de tot dusver bekende gegevens bedroeg het rendement van 129 fabrieken,
die rëeds afgemalen zijn, 2 °!o minder dan verleden jaar en
mag de ditjarige oogst nu veilig op 28 millioen picols of
1.700.000 tons aangenomen worden. Voor het volgend jaar
zijn de voorloopige vooruitzichten t. o. v. het rendement
minder goed, aangezien het weer gedurende den plauttijd
niet gunstig geweest is. Buitendien hebben de fabrieken in
de onzekerheid of de oorlog nog tot het volgende jaar zonde
duren in doorsnee ongeveer 15
‘Io
minder aangeplant. ])e
verleden week gemelde teruggang der prijzen is slechts van korten duur geweest, aangezien intusschen Superieur weder
tot ruim f13,- afgedaan werd. Muscovados uit oogst 1019
werden tot
f
12
1
! verkocht. Van laastgenoemd assortiment
is uit den ditjarigen oogst niets meer onverkocht in de
eerste hand. –

Cuba -statistiek:

1918

1917

.1916
Opbrengst…………3.446.000 3.023.720 3.007.913 tom
Export d. w. tot 12 Oct.

22.499

12.194

34.448
tot.1 Jan.-30 Sept. 2.821.977 2,802.468 2.615.524
Voorraad op 14 Oct.

348.367

62.168 225.171
Exp. U. K. 1 Jan.-5 Oct.

863.483

802.139 518.8*5
,,Frankr. 1 ,,

5 ,,

28.002

84.748

140.536
KATOEN.

Marktbericht van de Heeren Sir Jacob Behrens & Sons,

Manchester, d.d. 24 October 1918.

Sedert ons laatste bericht is er slechts heel weinig in
Amerikaansohe katoen omgegaan. Prijzen hebben slechts
weinig gefluctueerd en zijn ten slotte ongeveer eene halve

1064

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

27 November 1918

penny per Ib. lager. Hoewel de weerberichten de laatste
wek’n gurfstiger waren, hebben NeilI Brotbers in hun
circulaire vati 21 October hun oogstschatting toch beperkt
tot 13 250.000 halen inclusief linters. Egyptisehe katoen
blijft vast, hoewel ook hierin zeer weinig omgaat.
De garenmarkt is eveneens zeer kalm geweest bij totale
afwezigheid van vraag, ook al ten gevolge
WID
den veranderden
politieken toestand. Voor Denemerken worden voor het eerst-
sedert October 1917 weer licences voor katoenen garens afgegeven. Fr is niet veel vraag voor Egyptische garens,
hoewel deze nog vel naar Frankrijk gaan. Prijzen daarvan
zijn zeer vast en zijn zelfs nog iets getegen. De onzeker-heid omtrent de verdere productiekosten maken spinuersj
zeer voorzichtig met hunne verkoopen.
De doekmarkt is zeer lusteloos, doch prijzen blijven vast:U Men meent algemeen op de overzeesche markten, dat prjzei
na het sluiten van den vrede belangrijk zullen dalen. Het
zal echter nog geruimen tijd duren, voordat alle fabrieke
weer op volle productie werken, terwijl ook de kosten
steeds hooger worden. Fabrikanten zijn over het algemee
niet zeer verlangend om voor late levering te verkoopen,,
omdat zij verwachten latér wel betere prijzen te kurine
krijgen, daar er op de neeste markten gebrek aan katoene
gederen bestaat. Er zijn nog enkele regeeriugsorders aan
de markt, terwijl ook voor Ecypte, Frankrijk en het binnen-
land kleine orders worden afgeoloten.

Spotwaarden 17 Oct. 24Oct.

17 Oct. 24 Oct.

Liverpool-noteeringe

T.’l’opindiö

1/6

116
F.GF.’akellnridis 29.40 29.40 1 .T.opHongkoag
3/38/
4
3/33/
4

G.F. No. 1 Oomra 18.50 18.25 T.T.opShanghai 5/2

5/18/
2
0

Noteeringen voor Loco-Katoen.

(Middling IJpiands).

7

25
Nov.’18I18Nov.I8I_9Nov.’18
I26Nov.’1725_Noo.I6

New York voor
Middling

–
.
29,75e
29,90
30,85e
31,26 c
20,95 c
New Orleans
voor Middling
29,75e
29,75 c’)
30,38 c 29,— c
19,94 c,
Liverp. v. Gooi
Midd. Texas..
1
22,48 d
22,33 d
23,42 d
22,68 d’)
11,90 d
8)

‘) 16 Nov. ’18
3)
Good Middling Amer. ) 24 Nov. ’16
Middling Amer.

–

Ontvangsten in, en uitvoeren vaii Anrierikaansche havens.
(In duizendtallen balen.)

1
Aug. ‘IS

Oveeenkom,tlge perioden.,
tot
22Nov.I8

1917
1)

1916

–
(/1
Otvansen Gulf-Havens.ft
Atlant . Havens
1999
i J
2685
J
}
3710

Uitvoer naarGr. Brittanniël)
1

)
1120
,,

‘t Vasteland.l>
1169
926

If

Japan etc.. .
f1643
169

)
tot 23 November.
t-

Voorraden
in
cluizendtallen
22
Nov.
18
1
23Nov.
97
23Nov.

1416
1137
1483
Binnenland …………..
1284 996 1229
Arnerik. havens …………

Ne’w York
-7
126
7

..

7
464
New Orleans ……………
Liverpool

……………
22 8
672

BANKA-TIN.

In Nederlandsch-Indië zijn in Septembér 1918 verkocht 5000 pikols Gouvernements’Bankatin. De opbrengst daar
–
van bedroeg ongeveer f1.117.000,—.

–
: METALEN.

LocNoteeingen te Londen:

Data
Ijzer
Clev.
K
Stan°°d’rd
Tin
Lood
Ztnk

25 Nov. 1918. .
nom.
122.-1-
295.-!-
40.10/-
52.-/-
18

,,

1918..
nom.
122.-/-
325.-1-
30-/-
52.-1-
23Nov. 1917..
nom.
110.5/-
262.17/6
30.-/- 52.-/-
24 Nov. 1916..
nom.
144.101-
190.10/-
30.10/-
..58.-/-
20Juli

1914..
5114
61-/-
145.15/-
19.-1- –
21.1012

VERKEERS WEZEN.

SCHEEPVAART.

23 November 1018. Vrachten tusschen Amerika en de
Ententelanden bleven 45ngewijzigd. Voor sinaasappelen en
uien van Spanje naar Engeland werden eenige afdoeningen
gemeld op basis van £ 14 per ton d.w. Voor katoen van
Amerika naar Spanje werd een maximumvracht van $ 7
per 100 lbs. in hydraulisch geperste balen vastgesteld; voor
standaaid balen zou de vracht $ 9 bedragen, zoodra het vervoer daarvan toegestaan wordt. Koleuvrachten naar
neutrale landen werden verlaagd; de maximumvracht van de Oostkust naar Noorwegen werd van Kr. 100 op Kr. 25
gebracht.. Lagere vrachten naar Z.veden en Denemarken
volgden; naar Gothenburg was het verloop 23 Oct. Kr. 125,
1 Nov. Kr. 60, 6 Nov. Kr. 52,50.

De mailberichten over bevrachtiugen loopen slechts tot
11 dezer, dan dag, waarop de wapens neergelegd werden.
Van veel invloed op de algemeene vrachtvaart zal het ein-
digen der vijandelijkheden echter vooralsnog niet zijn. De
aanvoer van Chilisalpeter ten behoeve van de munitie-
fabrikage weid ingekrompen. Alle molestpremies werden
aanmerkelijk verlaagd.
Voor de vaart van Nederland op Skandinavië werden
verlaagde vrachten betaald, hetgeen veroorzaakt werd door
ruim aanbod van schepen, sedert het hinderlijk gedoe met
de
z.g.
Geleitscheine en beperkingen afgeschaft werd. Een
aantal schepen werd aangewezen om graan in Amerika te
halen. De vaart op Engeland werd hervat; verscheidene
schepen werden afgesloten voor kolen van Engeland, waar-
voor betaald wordt
f 15
per ton van de Oostkust en
f 22,50
van het Bristol Kanaal.

Scheepsprijzen in Nederland werden aanzienlijk verlaagd,
nadat van Duitsche zijde aanbiedingen tot levering van
stalen platen en spanten binnenkwamen tot betrekkelijk
lage prijzen. Noorsche’reeders contracteerden in Engeland
voor den bouw van nieuwe schepen tot de vroeger opgege-
ven prijzen van £
25
tt £ 30 per ton draagvermogen.

GRAAN.

Data

Petra.
gr d
Lona’en/
R’dam

Odevsa
Rotte,-
dom

All. Ku,t
Ver. Stalen
San Lorenzo

Rotte,-
Bristo!
Rotte,.
Enge
dam
Kanaal
dam
land

18/23 Nov.

1918
–
–
–
501-
–
225/-
11116

,,

1918
–
–
–
50/-
–
2251-
19124 Nov.

1917
. –
–
40/-
–
145/-
20/25 Nov.

1916
–
–
f12,—
16/-
f
75,-
110/-
Juli

1914
lid.
7/3
1/111/
4

1111
1
/
12/-
121-

KOLEN.

–

Cardif

Oostk. Enge/and

Dato

LaI
1
Bor-

Gcnua

Plato Rotte,. Goden.
1
deaux

n,.,_. i dam
1
burg

18/23 Nov. 1918
69/-
101/3
2001-
85/-
f
15
–
11116

,,

1818
691-
.10113
2001- 1201-
–
,Kr. 50
19/24 Nov. 1917
69/-
101/3
2001-
1251-
,,32.50
,, 190.-
20/25 Nov. 1916
341-
59/6
741-
42/6 ,, 7,—
,,

33.-
Juli 1014
fr. 7,—
71-
7/3
1416
312
41-

Graan Petn,’grad per quarter
van
496
11,s. zwaar. Odessa per Unit. Ve,. Staten per quarter van
480
/1,,,

zwaar.
Overige noteeringen per ton
van 1015
K.G.

RIJN VAART.

De drie afgeloopen weken kenmerkteu zich door groote
stilte in het scheepvaartbedrijf op den Rijn. Van Rotterdam
naar de Ruhrhavens vertrokken zoo goed als geen sleepen.
Voor de weinige schepen, die nog van hier vertrokken, werd
een sieeploon betaald van 50 cents plus
f
1,— per last.
Door tIen politieken toestand vonden natuurlijk weinig
verladingen Van’ de Ruhrhavens naar den Bovenrjn plaats.
De vracht bedroeg naar Irlanuheim Mk
–
. 4,— per ton; het
sleeploon 23124 pf. per Centner. Door den bijzonder lagen
waterstand, welke nog steeds vallende is, kunnen de
schepen echter zeer weinig medenemen en kunnen slechts
zeer vlot gaande booten de reis van Ruhrort naar tIen
Bovenrijn aanvaarden. Vermoed wordt, dat de verladingen
met het oog op de te verwachten en reeds in werking zijnde
werkstakin gen nog zullen,verminderen.

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

De N.V. Nederlandsche Huistelefoon-Madschappli

ROTTERDAM

‘s-GRAVENHAGE

GRONINGEN

Telefoon 3600

Telefoon H 280, 800

Telefoon 1555

AMSTERDAM

LEEUWARDEN

Telefoon N 5580

levert uit voorraad
TELEFOON-, SCHEL-, ELECTR. KLOK-iNSTALLATIES,
etc.,

in huur en koop.

Herstelt en onderhoudt o n. d er garantie ook alle niet door haar uitgevoerde installaties.

PROSPECTUS GRATIS.

GEBROEDERS CHABOT

ROTTER DAM
KASSIERS en
MAKELAARS
in
ASSURANTIËN

Deposito’s. – Rekening-Courant. – Franco Chêque-Rekening.

Aan- en Verkoop van Wissels op het Buitenland. – Aan- en Ver-

koop van Fondsen. – Bewaarneming en Administratie van Effecten.

Oorlogs-. Transport-, Casco-, Brand-. Diefstal- e. a. verzekeringen

van eiken aard.

A.SAJET

ACCOUNTANT:: LEERAAR BOEKHOUDEN M.O.

Lid van de ,,Ned. Broederschap van Accountants”

Kazernestraat 10 Amsterdam, Tel. N 7603

Administratie

::

Contrôle
::

Belastingzaken

FRIESCH- RONINGSOHE HYPOTHEEKBANK

AANDEELENKAPITAAL
f 2.500.000

HYPOTHEKEN
± f 33.000.000

RESERVES
…..
ruim – 1.000.000

PANDBRIEVEN
±
.
33.000.000

VERKRIJGBAAR:

5
O/o

4/

Pandbrieven â 100’/2
0
/0

99

19
96
O/o

4
0/0

,,

,,
88

0/

KONINKLIJKE

HOLLANDSCHE

LLOYD

AMSTERDAM

Geregelde Passagiers- en

Vrachtdienst met nieuwe,

moderne post-stoomschepen

TUSS
CH
EN

AMSTERDAM

EN
ZUID-AMERIKA

VIA

OORUiA, VIGO, LISSABON, LAS PALMAS.

Eerstvolgende afvaart (behoudens
onvoorziene omstandigheden):

S.S. ,,FRISIA”,

II DECEMBER a.s.

nternattona

J3ank

‘
3aket)hcn waarlorB

ts Grontnn.

3

%ranibrvn

TOT DEPI

KOERS VAFI
0
7/
o

GEBR.VAN UDEN

Reeders en Cargadoors

Bevrachtingsagenten
–
Expediteurs

KOOP en VERKOOP VAN SCHEPEN

ROTTERDAM
–
AMSTERDAM
–
ZAANDAM
Telegram-Adres: ,,VANUDEN”

ECONOMISCH-STATISTISCHE BERICHTEN

NEDERLANDSCHE HYPOTHEEKBANK
TE
VEENDAM

Kapitaal
f4.000.000,—

D
irec
• f
N. F.WILKENS.

Reserve
f
1.056.260,10

Pandbrieven ruim 35 millioen.

ie kMr. M. J. BOS.

Hypotheken ruim 36 millioen.

Koers 5 pCt. Pandbrieven
1001/2
pCt. Hypotheekrente vanaf 5’/4 pCt.

ONTVANG
–
EN
BETAALKAS

NIEUWE DOELENSTRAAT
20-22

AMSTERDAM

KAPITAAL EN RESERVEN
f
5.500.000,-

DEPOSITO’S VOOR i JAAR FIXE â 4
–
PCT.

GELDEN OP DEZEN TERMIJN GESTORT ZIJN NA AFLOOP VAN MET
JAAR ZONDER OPZEGGING BESCHIKBAAR.

NIET OPGEVO1WEIW ZIJNDE, WORDT DE POST STILZWIJGEND VOOR
GELIJKEN TERMIJN VERLENGD.

DE RENTÉ KAN NAAR VERKIEZING PER KWARTAAL, PER HALF JAAR OF PER JAAR ONTVANGEN WORDEN.

n

, .1

MAATSCHAPPIJ

voor

Soheeps- en ¶erktuigbou’w

,,FIJENOORD”

ROTTERDAM

Kruiser8 – Torpedobooten

Onderzeebooten
Mailstoomschepen
Vrachtatoomschepen

Baggermaterial

Machine-installaties

tot 65000 P.K.

Scheeps-Zoelly-Turbines

Machines en apparaten voor

Suikerfabrieken. enz.

PRACTISCH EFFECTENBOEK

ter vereenvoudiging van admini-
stratie en ten gebruike voor de

VERMOGENSBELASTING

–

Prijs f 1,25

NIJGH &VAN DITMAR’SUITG.-MIJ, R’DAM

NUGH & VAN

DITMAR’S’

UITGEVERS- MIJ

ROTTERDAM

Wijnhaven 111-113

Tel. 7841 -’42-’43-‘6 1

Bélaét zich met het

verzorgen van uit-

gaven en tijdschrif-

ten op elk gebied

The Standar
‘d Ranh

of South Africa, “Ltd

• ,• ROTTERDAM –
15 COOLSINGEL.

Telegr.-Adres: Africorum
(HOOFDKANTOOR; 10 CLEMENTS LANE, LONDON,, E.C. 4)

FI.12,—=C1.
MAATSCHAPPELIJK KAPITAAIJ.
F1. 74.329.200,-

GESTORT KAPITAAL ……..
F1. 18.582.300,-

RESERVEFONDS ………….
F1. 24.000.000,—
.

NIET GESTORT KAPITAAL….
F1. 55.746.900,-

F1.

tegenwoordigers
en

98.329.200,—

Meer dan 250 Kantoren.

Behandeling van

Ver

in Zuid-Afrika

Correspondenten

en elders.

–

alle Bkn
kzaken.

over de geheele Wereld.

ECONOMISCH.STATISTISCHE BERICHTEN

S.

W-mH.
MULLER
&
Co.

REEDERS EN KOÖPLIEDEN

HOOFDKANTOOR:
‘s-GRAVENHAGE

HOLLAND-AMERIKA L1JN

GEREGELDE AFVAARTEN TUSSCHEN

ROTTERDAM en NEW YORK, BOSTON, PHILADELPHIA,

BALTIMORE, NEWPORT NEWS, NORFOLK, SAVANNAH,

NEW ORLEANS, CUBA, MEXICO en NEW YORK—JAVA.

Voor, inlichtingen wende men zich tot de

HOLLAND-AMERIKA LIJN, WILHELMINAKADE, ROTTERDAM

Scheepvaart., en Steenkolen-Maatschappij
–
Rotterdam

Filialen: AMSTERDAM
–
IJMUIDEN
–
LEEUWARDEN
–
HARLINGEN

ENGELSCHE STEENKOLEN.

GEREGELDE
LIJNEN
VICE-VERSA:

ROTTERDAM
–
LON DON; ROTTERDAM
–
HULL/GOOLE; ROTTERDAM
–
NEWCASTLE;

ROTTERDAM
–
LEITH

VA N R IJ N
&

R. S. STOKVIS
&
ZONEN Ltd
–
ROTTERDAM
UTRECHT
–
POSTBUS 40

EENIGE FABRIKANTEN
WESTZEEDIJK 594
–
TAN DE UTRECHTSCHE

FIJNE TAFELMOSTERD

P. Cbs
&
Loeffibruggeil

LEIDEN
Groote voorraden van artikelen op industriëel gebied

Opgericht 1 Mei 1766

Tel. lntereomm. 370

T.logr..Adres: CLOS
De Erven de Wed. J. van Nelle

Sajetten en Wollen

ROTTERDAM

Garens voor Hand-
Tabaks- en Sigarenfabrieken

en Machinebreien
Koffiebranderij
–
Theehandel

27 NOVEMBER 191

JE]AARGANC No. 152

ECONOMISCH-STATISTISCHE
BERICHTEN

ANNO 1616

NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP

BLAAUWHOEDENVEEM
–
VRIESSE VEEM

AMSTERDAM

ROTTERDAM

ANTWERPEN

EXPEDITEURS

MAATSCHAPPELIJK

KAPITAAL:

f 10.000.000,—

EXPEDITIE

IN-
EN
UITKLARING

ASStJRANTIE

–

Pv

–
i

:.”•

– –

/

–

RESERVE-

FONDSEN:

f
1.639.297,151

RTJBBER-

ETABLISSEMENT

KINA – ETABLISSEMENT

PAKHUIS
EN SIL0-GEBouw
,,ST. JOB”. ROTTERDAM

BEÊEDIGDE WgGERS EN METERS

BEWARING
VAN
KOOPMANSGOEDEREN
TEGEN
UITGIFTE
VAN

,,CEDULLEN
AAN
TOONDER”

WELKE LEVERBAAR EN BELEENBAAR ZIJN

MODERNE KOEL- EN VRIESINRICHTINCEN
TE AMSTERDAM EN ROTTERDAM VOOR EET OP LAGE
TEMPERATUREN BEWAREN VAN AAN SPOEDIG BEDERF ONDERHEVIGE LEVENSMIDDELEN EN HANDELSWAREN.

CORRESPONDENTEN:

TE LONDEN: BRITISH BLAAUWHOEDENVEEM, LTD., 1 MINCING LANE, E.C.

BIJKANTOOR TE LIVERPOOL.

IN NED. INDIË: ,,HET INDISCHE VEEM” EN ,,DE SCHEEPSAGENTUUR”, BATAVIA, ENZ.

MOTOR LOCOMOTIEVEN

TRANSPORTWAGENS

VOOR ALLE DOELEINDEN

AANLEG VAN

FABRI EKSSPOOR

(t
–
SPOORWEIMATERIEEL
– ‘JE

DIRKZWAGER’s SCHEEPSAGENTUUR

MAASSLUIS EN HOEK VAN HOLLAND

Belasten zich met het rapporteeren van schepen en het

behandelen van scheepszaken op den Nieuwen Waterweg

NIEUWE BERGING-MAATSCHAPPIJ

MAASSLUIS

Contracteeren voor het bergen van gezonken schepen en

ladingen, op de rivieren en buitengaats; belasten zich met

het instellen van duikeronderzoek, enz. enz.

DE SPAARNE-BANK

HAARLEM

Gestort Kapitaal en Reserves
f
1.184.000,-

REKENING-COURANT, CREDIETEN, INCASSEERINOEN, ASSURANTIÉN,

WISSELS, EFFECTEN, COUPONS, PROLONOATIÉN, DEPOSITO’S, ENZ.

MARX. & Cus
BANKtsXZRAVENHAGE,

ROTTERDAM, Zuidbiaak 56

Kneuterdijk 13

KAPITAAL
f
10.000.000,— VOLGESTORT

Directie: P.
J.
VAN OMMEREN, Jhr. D. F. REUCHLIN,
S.
S.
BOSMAN
JR.

Raad van
Commissaris8en:
Mr.
J. A.
LOEFF,J. RUPPERDA WIERDSMA, A. C. MEES en Mr. A. J. MARX

NIJGH
&
VAN DITMAR’S DOEK. EN HANDELSDRUKXfTJ. ROTTERDAM